Hayrullah AĞKAŞ
Kurban Bayramına sayılı günler kaldı? Yüce Allah´a manen yakınlaşmamıza ve kardeşliğimizin pekişmesine vesile olan kurban bayramının heyecanı bir kez daha yüreklerimizi sardı. Önümüzdeki Cuma günü, tüm İslam Âlemi olarak hep birlikte Kurban Bayramı´nı idrak edeceğiz.
Sözlükte yaklaşmak, Allah´a yakınlaşmaya vesile olan şey anlamlarına gelen kurban, dinî bir terim olarak, ibadet maksadıyla, belirli şartları taşıyan hayvanı, kurban bayramı günlerinde usulüne uygun olarak kesmeyi ve bu amaçla kesilen hayvanı ifade eder.
Akıllı, hür, mukim ve dini ölçülere göre zengin sayılan mümin, ilâhî rızayı kazanmak gayesiyle kurbanını keser. Böylece hem maddi durumu yetersiz olup kurban kesemeyenlere yardımda bulunmuş, hem de Cenab-ı Hakka yaklaşmış olur.
Kurban ibadeti, İslam toplumlarının şiarı sayılan ibadetlerden biri olarak asırlardan beri yerine getirilmektedir. Kurban, bir Müslüman´ın gerektiğinde bütün varlığını Allah yolunda feda etmeye hazır olduğunun bir nişanesidir.
KURBAN KESİMİNDE
EZİYETE CEZA?
Yaklaşan Kurban Bayramı öncesinde ilgili kurumlar kurban kesecek vatandaşlara önemli uyarılarda bulundu.
Orman ve Su İşleri Bakanı Eroğlu, Kurbanın ehil bir kişi tarafından kesilmesinin önemine işaret ederek, kesimin ibadet ruhuna uygun olarak süratli bir şekilde, hayvana acı çektirmeden yapılması gerektiğini ve hijyen kurallarına dikkat edilmesi gerektiğini vurguladı.
Hayvanların uygunsuz ve gereksiz yere acı çekmelerine sebep olmanın kanun ve yönetmelikler ile cezalandırılacağına dikkati çeken Bakan Eroğlu, Hayvanları Koruma Kanunu´nda yer alan "Hayvanların kesilmesi, dini kuralların gerektirdiği özel koşullar dikkate alınarak hayvanı korkutmadan, ürkütmeden, en az acı verecek şekilde, hijyenik kurallara uyularak ve usulüne uygun olarak bir anda yapılır. Hayvanların kesiminin ehliyetli kişilerce yapılması sağlanır" hükmüne işaret etti. Eroğlu, bu hükme aykırı davrananlara hayvan başına bin 97 lira idari para cezası uygulanacağını bildirdi.
Bakan Eroğlu, söz konusu Kanun uyarınca yürürlüğe konulan "Kurban Hizmetlerinin Diyanet İşleri Başkanlığınca Yürütülmesine Dair Yönetmelik" hükümlerine aykırı hareket edenlere de hayvan başına 2 bin 752 lira idari para cezası kesileceğini söyledi.
KÖTÜ MUAMELE YASAK
Hayvanlara her türlü kötü muamelenin yaptırıma tabi olduğunu belirten Bakan Eroğlu şunları kaydetti:
"Hayvanları Koruma Kanunu´na göre, hayvanlara kasıtlı olarak kötü davranmak, acımasız ve zalimce işlem yapmak, dövmek, aç ve susuz bırakmak, aşırı soğuğa ve sıcağa maruz bırakmak, bakımlarını ihmal etmek, fiziksel ve psikolojik acı çektirmek yasak olup, bu hükme aykırı davrananlara 546 lira idari para cezası uygulanır."
YASAĞA UYMAZSANIZ
CEZA BÜYÜK?
Diğer taraftar Çevre ve Şehircilik Bakanlığı da Kurban öncesinde uyarılarda bulundu. Yasağa uymayanlar hakkında 203 lira ile 50 bin lira arasında değişen cezalar söz konusu?
Gelişi güzel yerlerde kurban kesim işlemleriyle ilgili uyarılarda bulunurken insanların Alo 181 hattına bildirimde yapmalarını istedi. Belediyelerin belirlediği alanlar dışında kesim yapılırsa ceza var. Her yıl kurban bayramlarında yaşanan olumsuz manzaraların önüne geçebilmek için yetkili makamlar çalışmalar yaparken kesim işlemlerinde belediyelerin belirlediği noktalar dışında kurbanlarını gelişigüzel kesenlerle alakalı cezai işlem uygulanacak. Cezalar yüksek 203 lira ile 50 bin TL arası Vatandaşların kurban kesim işlemlerinde dikkatli olmaları istenirken belirlenen alanlar dışında kesim işleminde bulunanlara 2872 sayılı çevre kanunu gereği para cezası uygulanacak. Para cezaları ise 203 lira ile 50 bin 975 TL arasında değişiyor.
KURBAN KESİMİNDE
HİJYEN ŞART
Her yıl Kurban Bayramı´nda gündemi hijyen kurallarına uyulmadan açık alanlarda kesilen kurbanlar meşgul ediyor. Uzmanlar, kurban kesimleri hakkında dikkat edilmesi gereken noktalarla ilgili uyarılarda bulundu.
Uygunsuz şartlarda kesilen kurbanlar, bazı hastalıkların oluşmasına yol açabiliyor. Bunların başında ise özellikle hayvanlardan insanlara geçebilen zoonos hastalıkları geliyor. Ayrıca hijyen kurallarına uyulmadan kesilen kurbanlıklar şarbon, tüberküloz, hidatik gibi hastalıklara da zemin hazırlayabiliyor. Uzmanlar ise bilhassa zonoos hastalığına karşı çok dikkat edilmesi gerektiğini söylüyor.
BU BELİRTİLER
GÖRÜLÜYORSA DİKKAT!
Hastalık taşıyan kurbanlık etini yiyen ya da ete temas eden kişi halsizlik, ateş, baş ağrısı, ishal ya da kabızlık, kilo kaybı ve gece terlemeleri gibi belirtiler yaşıyorsa vakit kaybetmeden bir uzmana başvurmalıdır. Bilhassa gebeler için ciddi risk oluşturan toksoplazmozis enfeksiyonuna da çok dikkat edilmelidir. Bu hastalık, anne karnındaki bebeği dahi etkilerken, bebeğin beyin ve göz gibi organlarında ciddi hasarların oluşmasına yol açabilir. Hatta bu hastalık, düşüklere kadar varabilecek tablolara neden olabilir.
KURBANIN DİNÎ
DAYANAĞI NEDİR?
Genel anlamda kurbanın bir ibadet olduğuna dair Kur´an-ı Kerim´de birçok ayet yer almaktadır. Hz. İbrahim´in oğlu Hz. İsmail´in yerine, Allah tarafından bir kurbanın verildiği açıkça bildirilmektedir. (Saffat 37/107)
Ayrıca aşağıdaki ayetler de genel anlamda kurban ibadeti ile ilgilidir: ?Her ümmet için, Allah´ın kendilerine rızık olarak verdiği hayvanlar üzerine ismini ansınlar diye kurban kesmeyi meşru kıldık?? (Hacc 22/34)
?... kendilerine rızık olarak verdiği kurbanlık hayvanlar üzerine belirli günlerde Allâh´ın adını ansınlar. Artık onlardan siz de yiyin, yoksula fakire de yedirin.?(Hacc 22/28)
?Kurbanlık büyükbaş hayvanları da sizin için Allah´ın dininin nişanelerinden kıldık. Sizin için onlarda hayır vardır. Onlar saf saf sıralanmış dururken kurban edeceğinizde üzerlerine Allah´ın adını anın. Yanları üzerlerine düşüp canları çıkınca onlardan siz de yeyin, istemeyen fakire de istemek zorunda kalan fakire de yedirin. Şükredesiniz diye onları böylece sizin hizmetinize verdik.? ?Onların etleri ve kanları asla Allah´a ulaşmaz. Allah´a ulaşacak olan ancak, sizin takvanız (O´nun için yaptığınız, gösterişten uzak amel ve ibadet) dir.? (Hac 22/36;37)
Bu ayetlerde zikredilen hayvan kesiminin ibadet amaçlı birer uygulama olduğu açıktır. Bu amaçla kesilen hayvanların, et ve kanlarının Allah´a ulaşamayacağının, asıl olanın ihlâs ve takva olduğunun vurgulanması kurban kesmenin ibadet olduğunun açık göstergesidir.
KURBAN KESMENİN
AMACI NEDİR?
Kurban ibadetinin asıl amacı Allah´ın rızasını kazanmak ve O´na yakınlaşmayı arzu etmektir. Kurban kesen, bu ibadetiyle Allah´a yaklaşmış ve O´nun hoşnutluğunu kazanmış olur. Kurban, aynı zamanda bir sosyal yardımlaşma ve dayanışma örneğidir. Kesilen kurbanlardan maddi olarak daha çok yoksullar yararlanır. Görüldüğü gibi bu ibadetin ruhunda Hakka yakınlık ve halka fedakârlıkta bulunma anlayışı vardır. Kurban; -fıkhi hükmü ne olursa olsun- Müslüman toplumların simgesi ve şiarı sayılan ibadetlerden biri olarak asırlardan beri dini hayatımızda önemli bir yer tutmaktadır. Kurban, bir Müslüman´ın bütün varlığını gerektiğinde Allah yolunda feda etmeye hazır olduğunun sembolik bir ifadesidir.
İslam Dini; ferdi, ruhi-derûni hikmetlere ve insanî erdemlere ulaştırmayı öngörürken; toplumlar için, birleştirici ve bütünleştirici bazı emir ve uygulamalar da getirmiştir. İslam dininin bu üstün özelliği, zekât, hac ve kurban gibi sosyal boyutlu malî ibadetlerde, daha belirgin olarak ortaya çıkmaktadır. Bu ibadetler başlangıçtan bütün Müslüman toplumlarda, genel esasları ve özü hiç bir değişikliğe ve müdahaleye uğramadan devam etmiş ve yeni nesillere intikal ettirilmiştir.
KURBAN NE ZAMAN KESİLİR?
Kurban, kurban bayramının ilk üç gününde kesilir. Kurban kesim vakti, Bayram namazı kılınan yerlerde, bayram namazı kılındıktan sonra, bayram namazı kılınmayan yerlerde ise sabah namazı vakti girdikten sonra başlar. Bayramın üçüncü günü güneş batıncaya kadar devam eder. Bu süre içinde gece ve gündüz kurban kesilebilir. Ancak kurbanların gündüzleri kesilmesi uygundur. Bayramın birinci günü kesmek daha faziletlidir. Şafii mezhebine göre ise kurban bayramın dördüncü günü de kesilebilir.
HANGİ HAYVANLAR
KURBAN OLARAK KESİLEBİLİR?
Kurban; koyun, keçi, sığır, manda ve deveden olur. Bunların dışındaki hayvanlar kurban olarak kesilemezler. Bu hayvanların kurban olarak kesilebilmesi için, koyun ve keçinin bir, sığır ve mandanın iki, devenin ise beş yaşını doldurmuş olması gerekir. Ancak, 6 ayını tamamlayan koyun bir yaşını doldurmuş gibi gösterişli olması halinde kurban edilebilir.
KURBAN EDİLECEK HAYVANLAR
HANGİ NİTELİKLERİ TAŞIMALIDIR?
Kurban edilecek hayvanın, sağlıklı, azaları tam ve besili olması, hem ibadet açısından, hem de sağlık bakımından önem arz eder. Bu nedenle, kötürüm derecesinde hasta, zayıf ve düşkün, bir veya iki gözü kör, boynuzlarının biri veya ikisi kökünden kırık, dili, kuyruğu, kulakları ve memesi kesik, dişlerinin tamamı veya çoğu dökük hayvanlardan kurban olmaz. Ancak, hayvanın doğuştan boynuzsuz olması, şaşı, topal, hafif hasta, bir kulağı delik veya yırtılmış olması, kurban edilmesine mani teşkil etmez.
KURBAN KESERKEN
NELERE DİKKAT EDİLMELİDİR?
Kurban edilecek hayvana acı çektirilmemeli ve eziyet verilmemelidir. Hayvanlar ehil kişiler tarafından kesilmeli ve kesim işlemi süratli bir şekilde yerine getirilmelidir. Ayrıca, çevre temizliği için gerekli tedbirler alınmalıdır. Hayvanların, birbirlerinin kesimini görecek şekilde yan yana bulundurulmamalarına özen gösterilmelidir.
KİMLER KURBAN KESMELİDİR?
Kurban kesmek, âkil, baliğ (akıllı, ergen), dinen zengin sayılacak kadar mal varlığına sahip ve mukim olan bir Müslüman´ın yerine getireceği mali bir ibadettir. Temel ihtiyaçlarından ve borcundan başka 80.18 gr. altın veya bunun değerinde para veya eşyaya sahip olan kişi dinen zengindir. Dolayısıyla bu kişi Allah´ın kendisine bahşetmiş olduğu nimetlere şükran ifadesi ve Allah yolunda fedakârlığın nişanesi olarak kurban kesmelidir.
İbadetlerde sorumluluk bireyseldir. Bu nedenle, dinen zengin olan karı-kocadan her birinin ayrı ayrı kurban kesmesi gerekir. Ancak İmam Malik´e göre aile reisi tüm aile efradı adına bir adet büyükbaş veya küçükbaş hayvan keserse bu yeterli olur.
KURBAN ETİ NASIL
DEĞERLENDİRİLMELİDİR?
Hz. Peygamber, kurban etinin üçe taksim edilip, bir bölümünün kurban kesmeyen yoksullara dağıtılmasını, bir bölümünün akraba, tanıdık ve komşularla paylaşılmasını, bir bölümünün de eve ayrılmasını tavsiye etmiştir (Ebû Dâvûd, ?Dahâyâ?, 10). Ailenin ihtiyaç durumuna göre etin tamamı evde bırakılabileceği gibi, toplumda muhtaçların arttığı dönemde kurban etinin çoğunun hatta tamamının dağıtılması uygun olur.
VEKÂLET YOLUYLA
KURBAN KESİLEBİLİR Mİ?
Kurbanı, kişi kendisi kesebileceği gibi, vekâlet yoluyla başkasına da kestirebilir. Zira kurban mal ile yapılan bir ibadettir; mal ile yapılan ibadetler ise vekâlet caizdir. Vekâlet yoluyla kurban kestiren kişi kendi bulunduğu yerde birisine vekâlet verebileceği gibi, başka bir yerdeki kişi veya kuruma da vekâlet verebilir. Vekâlet, sözlü veya yazılı olarak ya da telefon, internet, faks ve benzeri iletişim araçları ile verilebilir.
