AHMET TIRPAN
ESTAŞ´ın yapısı ve kuruşu hakkında bilgi veren Yönetim Kurulu Başkanı İsmail Timuçin; 25 ortağı olan 70.000 metrekare kapalı ve 112 bin metrekare alan üzerinde döküm ve kam mili üretimi yaptıklarını söyledi.
?GAYRİ FAAL MOTORLAR TEKRAR KULLANILDI?
Şirketin geçmişi hakkında bilgi veren Timuçin; ?Eksantrik mili üretimi düşüncesini ilk ortaya atan ve bu işin temelini oluşturan Halis Vermezoğlu´dur. Yapı itibariyle Sivaslı olan Halis Vermezoğlu, okumak istemiş TÜDEMSAŞ´a gitmiş ama o gittiğinde okulu kapatmışlar onun üzerine TÜDEMSAŞ´tan cer atölyesinden ayrılmış. 1971-1972 yıllarının başında piyasada dükkanı olan böyle tornacı olarak iş yapan biri olarak çalışmaya başlamış. Bu tarihlerde de 1960´lı yıllarda ortaya çıkan Kıbrıs olaylarının yankısı halen sürüyor, Amerika ile Türkiye´nin arasında bir takım anlaşmazlıklar görülüyor. Bu dönemlerde Amerika Türkiye´ye ambargo uyguladı. Ford 750 dediğimiz bir kamyonun motorunun yapısı da eksantriği çok sık aşındırıyor. Tabi ambargo olunca piyasada eksantrik mili bulunmuyor. Eksantrik mili olmayınca koca motor gayri faal oluyor, yani kullanılamıyor? ifadelerine yer verdi.
?USTA DEĞİLMİSİNİZ??
Halis Vermezoğlunu harekete geçiren olayı anlatan Timuçin; ?Bir gün Halis Vermezoğlu dükkanın önünde otururken kamyon şoförü elinde eksantrik mili ile gelerek ?Bunu yapabilir misin?? diye soruyor. O da yapamayız diyince şoför ?Ustanız yapınsana? karşılığını veriyor. O söz Halis Vermezoğlu´na rehber olmuş ve eksantrik milini yapmaya karar vermiş? dedi.
?KISA SÜREDE BÜYÜK BAŞARI ELDE ETTİ?
Halis Vermezoğlu´nun kısa süre içerisinde büyük işler başardığını, şirketi her geçen gün büyüttüğünü ifade eden Timuçin; ?Rahmetli çok pratik zekalı bir insandı. Makineleri ve aparatları yaparak eksantrik üretebilmiş. Daha sonra Vermezoğlu ve ortakları isminde bir şirket kurmuş ve eksantrik milini satışa çıkarmış. Daha sonra bakmış ki işler iyi ortaklar toplamış ve Almanya´da çalışan Sivaslı insanlarla tanışmış onlar vasıtasıyla oradan ortak almış. 1975´de yılında başlayan üretim faaliyetleri 1977 yılında ESTAŞ çatısı altında devam etmeye başlamış. Bu tarihten sonra da üretim ve çalışmalar artarak günümüze kadar gelmiştir. Rahmetli Halis ustanın usta olması çok büyük avantajdır. Bizim tezgâhlarımız çok pahalıdır, yani bir tezgah 1 milyon Euro´dur. Biz eski zamanlarda giderdik Almanların eski diyip hurdaya ayırdığı ya da ikinci el olarak tabir edilen kullanılmayan tezgâhları Türkiye´ye getirir burada söker tamir eder çalıştırdık. Bu durum bize güç verdi? şeklinde konuştu.
İlk dükkanın eski sanayi bölgesinde açıldığını kaydeden Timuçin; daha sonra birkaç kez yer değişikliği yapıldığını söyledi.
?ESTAŞ, ÖZAL DÖNEMİNDE SIÇRAMA YAPTI?
ESTAŞ´ın gelişme döneminin ise Turgut Özal döneminde olduğunu, bu dönemde fuarlara katıldıklarını ve daha fazla iş almaya başladıklarını kaydeden Timuçin; ?ESTAŞ´ın büyümesini tetikleyen siyaset adamı Turgut Özal´dır. İhracat yapmayı düşünmüyorduk ama bize ihracat yapmamızı öneren birebir Turgut Özal´dır. İstanbul´da fuarda eksantrik mili üretimini görünce dönemin Dış İşleri Bakanı Mesut Yılmaz´ı çağırıyor. Mesut Yılmaz´a diyor ki; ?Bak Mesut sen bir şey yapılamaz diyordun ama adamlar eksantrik mili yapmış, üretmiş´ diyor. Mesut Yılmaz da; ?Sayın Başbakanım onu kendi aramızda görüşelim´ diyor? sözleriyle anılarını anlattı.
?SANAYİCİ İÇİN DEVLET TEŞVİĞİ ÖNEMLİ?
Turgut Özal döneminde sanayicilere büyük destek verildiğini, bu desteklemelerin sanayicileri uluslar arası alanlarda güçlendirdiğini ifade eden Timuçin; ?O dönemlerde Turgut Özal´ın sanayiye çok büyük katkısı oldu. O dönemde Bankacılar gelip zoraki kredi veriyordu ve devlet çok büyük teşvikler verdi. Yani bir kısmı belki har vurup harman savurdu ama mesela o zaman faizler yüzde 100´ü aşarken devlet yüzde 20´lerle sanayiciye 2 yıl ödemesiz 5 yıl ödemeli 7 yıllık krediler verdi. Nakit para vermiyordu, diyordu ki; git makineni seç sen makineyi al parasını ben vereceğim diyordu Kalkınma Bankası, Halk Bankası vasıtasıyla taksitlendiriyordu? ifadelerine yer verdi.
?ELEKTRİK İNDİRİMİ ÇOK BÜYÜK KAZANÇ OLDU?
Turgut Özal döneminde yapılan elektrik indirimi ve desteklemelerin maliyeti düşürdüğünü, bunun da üretimdeki fiyatları düşürdüğünü kaydeden Timuçin; ?İtalya´da Putotori Eksantrik Mili üreten rakibimiz vardı, onunla fiyatta pek yarışamıyorduk. Destek çıktı, ?Organizede sanayide olan fabrikaların elektriği yüzde 25 ucuz vereceğiz´ denildi. Bizde de elektrik çok büyük maliyet. Yüzde 25 indirimli elektrik alınca, bir de sonradan alınan her eleman istihdamı için işte bir ilave indirim filan olunca biz çok güçlendik. Durum böyle olunca bizde fiyatlarımızı indirdik ve İtalyan firması bizim karşımızda duramadı. Biz Putotori firmasını çökertince pazar tamamen bize kaldı? şeklinde konuştu.
?SİVAS DESTEKLENMELİ?
Yeni yapılan 2´nci Organize Sanayi Bölgesine ilişkin de değerlendirmelerde bulunan Timuçin, Sivas´ın Serbest Ticaret Bölgesi kapsamına alınması için yetkililere çağrıda bulundu. Sivas, Tokat ve Yozgat gibi bölgelerin Sanayi Teşvikine ihtiyacı olduğunu kaydeden Timuçin; ?Yeni yapılan Organize Sanayi Bölgesindeki bir kısım alanın cazibe merkezi kapsamına alınması şarttır, ya da beşinci bölge kapsamına alınmalıdır. Tokat acınacak durumda. Sivas, Yozgat, Tokat gibi bölgelerin gelişmesi ya cazibe merkezi olmamıza ya da beşinci bölge olmamıza bağlıdır. Şu anda biz dördüncü bölgeyiz inanın birinci bölgedeki ile dördüncü bölgedeki arasında bir fark yoktur. İstanbul´da üretim yapanlarda Sivas´ta üretim yapanlar da aynı teşvikten faydalanıyor? dedi.
?ESTAŞ HER GEÇEN GÜN BÜYÜYOR?
ESTAŞ´ın her geçen gün büyüdüğünü ve Dünya pazarındaki rekabet ortamında kalabilmek için bu büyümeye ihtiyaç duyduklarını anlatan Timuçin; ?ESTAŞ her geçen gün büyümeye devam ediyor. Bu büyümeler devletin teşvik sisteminden kaynaklanıyor. Bunu uyguladığın anda büyük sermaye bağlamanız gerekiyor. Bu gün Dünya´da bir marketle bir AVM´nin birbirleriyle yarışma şansı, bir bakkal ile bir market karşısında rekabeti mümkün mü? Bizim sektörümüz de öyledir. Dünya endüstri 4 dediğimiz bir çağı yakalıyor. İnsansız çalışan fabrikalar var ve siz onlarla rekabet etmek zorundasınız. Türkiye olarak bunu anlamak zorundayız? şeklinde konuştu.
?KALİTE, UYGUN FİYAT VE GÜVEN BİZİ VAZGEÇİLMEZ YAPIYOR?
Uluslar arası pazarda kalite, uygun fiyat ve güven olmadığı sürece ihracat yapılamayacağını belirten Timuçin; ?Amerikalı, kolay kolay Sivas´tan mil almaz. Hem kalite, hem uygun fiyat hem de zamanında teslim yaparak müşteri memnuniyeti oluşturuyoruz. Önemli olan bu tür firmaları çoğaltmaktır. Aslında bizim önemli problemlerimizden biri de bu gibi firmalarımızın olmamasıdır. KOBİ´ler destekleniyor, 50 Bin lira destek veriliyor bu çok iyi bir çalışma ama bu rakam ESTAŞ için çok küçük bir rakamdır. Türkiye´de büyük firmaları daha da büyütmeliyiz. Bazı insanlar; ?İşi robotlar yaparsa insanlar işsiz kalacak? düşüncesi taşıyor ama bu çok yanlış. Tam tersi robotları geliştirip rekabete giremezsek çalışamayız. Üretimi artırıp maliyeti düşüreceksin, seriden kazanacaksın. İşte bu sistemi sağlamak zorundayız? ifadelerine yer verdi.
?SİVAS KÜÇÜK ŞEYLER İSTİYOR?
Maliye Bakanı Naci Ağbal´ın Sivas ziyaretinde toplantı yapıldığını, bu toplantıda iş adamlarının küçük beklentilerle gündem oluşturduğunu, bu durumun yanlış olduğunu sözlerine ekleyen Timuçin; ?İşadamının biri çıkmış ?Samsun Belediyesiyle iş yaptım, ancak paramı alamadım´ diyerek Maliye Bakanına bireysel sorununu iletiyor. Bir bayan da; ?Alüminyum işi yapıyorum ama bayan olduğum için hiçbir şirket bana iş vermiyor´ diyerek sorununu dile getiriyor. Sivas çok küçük şeyler istiyor. Biz Maliye Bakanından büyük şeyler isteyelim. Sivas´ın olgunlaştırılması gerekiyor. Bunun nasıl yapılacağı noktasında Üniversite öngörücü olmalı, yön vermeli ve destek olmalıdır? dedi.
?AKADEMİSYENLER ESTAŞ´LA İŞBİRLİĞİ YAPIYOR?
Türkiye´nin birçok bölgesinden Üniversitelerden araştırma ve geliştirme çalışmaları için ESTAŞ´ı ziyaret edenlerin olduğunu, ilimizde bulunan Cumhuriyet Üniversitesi´nin ise ESTAŞ´ın Ar-Ge çalışmalarına duyarsız kaldığını anlatan Timuçin; ?ESTAŞ bünyesinde Araştırma ve Geliştirme (AR-GE) merkezimiz var. Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Gazi Üniversitesi, İstanbul Teknik Üniversitesi ile birlikte projeler yapıyoruz ama Cumhuriyet Üniversitesi ile yapamıyoruz. Buradan bir iki tane hoca ile özel iletişim kurarak birtakım çalışmalar yapabiliyoruz. Sivas´ın dışındaki Üniversite bizimle iş yapıyor ama buradaki Üniversitemiz bizimle iş birliği yapmıyor. ESTAŞ Isıl İşlem konusunda uzman Türkiye´de birinci şirkettir. Şu anda Türkiye´de kullanılan teknolojiyi ESTAŞ Sivas´a getirmiştir. Teknoloji sayesinde yurtdışına iş verip, iş alabilmekteyiz. Ar-Ge merkezimize ne verirseniz verin onun üzerinde çalışmalar yapar, tabiri caizse onun ciğerinin filmini çeker. ESTAŞ´ın güçlü olduğunun en büyük tarafı şu, eksantrik mili dediğiniz zaman sıfırdan yani topraktan çıkan demiri verin ESTAŞ´a onu alır eritir istediği kaliteye getirir, istediği sertliği verir, istediği gibi hassas işler, eksantriği üretir. Çoğu eksantrik üreticisi bizden eksantrik mili dökümü ister. Bizim tesisimiz dört dörtlüktür, bu büyük avantaj. Tabi bu avantajı desteklemek yani geliştirmek gerekiyor. İşte bu noktada devlet desteği şarttır? şeklinde konuştu.
?MİLLİ SANAYİ ÖNEMLİ?
Hükümetin Milli Sanayi projesini desteklediklerini ve bu doğrultuda çalışma yaptıklarını anlatan ESTAŞ Genel Müdürü Osman Mavuş ise; ?Biz Tank mili revizyonunu çok önemsiyoruz. Çünkü millileştirmek istiyoruz. Hükümetimiz de bu yönde hareket ediyor, biz de bunun parçasıyız. Bazı teknolojiler var, ısıl işlemi hassas işleme makineleri var, Türkiye´de olmayan Almanya, Amerika, Japonya gibi belirli yerlerde var. Bunlar paranın gücü ile yapılabilecek işlemler değil. Revizyonlar, katma değer katan bilgi birikimleriyle olur. ESTAŞ dünyadaki pazarın yüzde 1´ine sahip. Bizim hedefimiz bunu yüzde 3´e 4´e çıkarmak. Biz ESTAŞ´ı üçe dörde katlama gücüne sahibiz. Şu anda müşterilerimiz bizim kapasitemizi artırmamızı istiyor. Müşteri, parça ve bilgi birikimi hazır. Hızlı bir büyüme içerisindeyiz. Zaten büyüme devam ediyor, biz geçen sene sadece yatırım amaçlı 26 milyon lira para yatırdık. Yani dolayısıyla üç beş sene sonra ESTAŞ´ı daha farklı yerlerde göreceksiniz. Bu gelişmeler katlama katlana gidecek? şeklinde konuştu.
?GELİŞMELERİ YAKALAMAK İÇİN YATIRIM YAPIYORUZ?
Yaptıkları yatırımlarla sanayi alanındaki gelişmeleri yakalamaya çalıştıklarını kaydeden Mavuş; ?Son üç dört yıldır çok daha fazla yatırım yaparak gelişmeleri yakalamaya çalışıyoruz. 400-500 bin adet imalat yaparken şimdi 1,5 milyon adet civarında imalat yapıyoruz. Durum böyle olunca kar marjı da düşüyor. Bu karlık içerisinde yapmıyoruz, mevcut sanayi sisteminde büyümek zorundasınız. Bugün Dünya´nın herhangi bir yerinde yeni motor projesi çıksın ki ESTAŞ´tan bununla ilgili dizayn ve fiyat desteği alınmasın. Yani müşteri bizimle çalışmasa dahi muhakkak bizden yapılabilirlik ve fiyat teklifi alır. Bizim bu anlamda bağlantılarımız hazır durumda. Dolayısıyla düğmeye bastığımız anda katlamalı büyüme sağlayacak potansiyele sahibiz? ifadelerine yer verdi.
Üretimi hızlandırmak için makineleri yenileme yoluna gittiklerini ve bu doğrultuda inşaat çalışmalarını başlattıklarını ifade eden Mavuş; ?ESTAŞ sanayi alanı içerisinde bir inşaat çalışması başlattık. İnşaat çalışmaları yaz mevsimi itibariyle tamamlanacak. İmalat içerisindeki makinelerimizi yenileyerek daha hızlı üretim yapacak şekle de getiriyoruz. Türkiye´de motor imalatı zayıf olduğu için motor parçaları stratejik ürün kapsamında sayılıyor. ESTAŞ ürünleri de bu kapsama dahil ediliyor. Yatırım Teşvik Belgesinde de öncelikli yatırım alanı olarak geçer ve bu kapsamıyla Sivas´taki diğer sanayicilere oranla avantajımız vardır. Yatırım Teşvik Belgemizi 2016 yılı Aralık ayında aldık? dedi.
?İLK 1000 FİRMA ARASINDAYIZ?
İhracat yapan ilk 1000 firma arasında olmaktan gurur duyduklarını ancak bir taraftan da Sivas´ta ilk olmanın üzüntüsünü yaşadıklarını belirten Mavuş; ?İhracat olarak 2015 yılında ilk 1000´e giren tek Sivaslı firma ESTAŞ´tır. 2016 yılında da maalesef Sivas´tan ilk 1000´e giren tek firma ESTAŞ oldu. Ben bunu üzülerek söylüyorum. İhracat yurt içine üretim yapmaktan daha zor bir süreçtir. Biz Dünya´nın en büyük firmalarından Kammis için üretim yapıyoruz. Meksika sınırına kurulan bu firmaya biz Sivas´tan zamanında indirimli ve kaliteli ürün gönderiyoruz. Düşünün ki Meksika´daki başka bir firma aynı şartlarda verse tabi ki o tercih edilir ama öyle bir durum söz konusu değil. Biz burada çok ciddi maliyetle ihracat yapıyoruz? şeklinde konuştu.
?İHRACAT ZOR BİR İŞTİR?
İhracat yapmanın bazı zorlukları bulunduğunu kaydeden Mavuş; ?İhracatın ulaşım, iletişim gibi bazı sıkıntıları vardır ama siz bunları aşıp ürünü zamanında teslim ediyorsanız ihracatta çok büyük avantajları yakalarsınız. Türkiye´nin Almanya´ya Amerika´ya ihracat yapmasından ben övünmüyorum. Türkiye´den kaç tane firma Hindistan´a ihracat yapabilir. Biz Hindistan´a defalarca gittik ve orada iş garantisi, yer temini ve kredi desteği teklifi önerildi. Bizim iş yaptığımız firmaların tamamı zaten yurt dışında ama biz milli duygularla burada iş yapıyoruz. Biz Hindistan´da iş yapsak, ucuz insan gücünden, gelişen teknolojik yazılımlardan yararlanacağız ve müşteri ile daha hızlı iletişime geçme imkânımız olacak. Ancak biz bu gibi sorunları Sivas´tan aştık? ifadelerine yer verdi.
?ULUSLARARASI ALANDA ÇALIŞMALAR YAPIYORUZ?
Nissan ve Renault gibi uluslar arası markalarla çalışma yaptıklarını ifade eden Mavuş; ?Brezilya´da Nissan fabrika kurdu ve bizim kapasitemizi artırmamızı talep ediyorlar. Rusya projemiz var ki; bu da 1.6 benzinli motora başlamıştık onaylandı şimdi onun çalışmalarına başlayacağız. Bizim testlerimiz üç yıl sürüyor, yani üç yıldan önce müşteri elde edemezsiniz. Bu gün başladığımız iş bizim üç yıl sonra satış yapacağımız iştir. Şimdi Rusya´da yapılan testler bitti ve müşterimiz bizden iş bekliyor ama biz kapasitemizi artırmak için hazırlıklarımızı sürdürüyoruz. 1.5 DCİ motor, 2.5 TDİ Wolksvagen, 1.5 benzinli Renault milini yapıyoruz.? dedi.
?SİVAS´TA SERBEST SANAYİ BÖLGESİ OLMALI?
Sivas´a yapılan ikinci 2´nci Sanayi Bölgesinin Serbest Sanayi Bölgesi olarak ilan edilmesi gerektiğini belirten Mavuş; ?Biz Sayın Valimiz Davut Gül´den de Ticaret Odası Başkanımız Osman Yıldırım´dan da 2´nci Sanayi Bölgesinde bir kısım alanın Serbest Sanayi Bölgesi olarak ilan edilmesini istedik. Madem orada biz raylı sistemlerle ihracat yapacağız diye bir iddiamız varsa kesinlikle 2. Organize Sanayi Bölgesinin bir kısmının Serbest Sanayi Bölgesi ilan edilmesi gerekiyor. Serbest Bölge çıkarmak sadece Bakanlar Kurulu kararıyla olur. Bu yapılabilirse 2. Organize Sanayi Bölgesi çok önemli bir noktaya gelir. Dünyanın her tarafında serbest bölgeler yatırımcıyı çeker. Bizde Tataristan´da Fas´ta serbest bölgelerde çalışma yapıyoruz. Serbest bölgeye kaliteli yatırımcı gelir? şeklinde konuştu.
?SERBEST SANAYİ BÖLGESİ OLURSA ESTAŞ YATIRIM YAPAR?
Yeni yapılan Organize Sanayi Bölgesinde Serbest Sanayi Bölgesi olması durumunda ESTAŞ´ın yatırım yapacağını sözlerine ekleyen Mavuş; ?Yeni yapılan Organize Sanayi Bölgesinde serbest bölge olsa ESTAŞ buraya yatırım yapar. Kayseri´ye yatırım yapacağına Sivas´a yapar. Teşvik bölgelerini kayıt içerisinde çalışan düzgün firmalar önemsiyor. Kayıt dışı çalışanlar, vergi vermeyenler bu durumu önemsemiyor. Serbest bölgelerde kimse bizlere para vermiyor, sadece vergilendirmelerde tenkisat yani azaltmalar yapılıyor. Tertipli düzenli çalışan firmalar için bu önemlidir. Bizim için serbest bölgelerin oluşması tetikleyicidir? dedi.
?KENDİ ELEMANIMIZI YETİŞTİRİYORUZ?
Yetişmiş eleman bulamıyoruz söylemlerinde bulunanların karalama yaptığını, ESTAŞ olarak kendi elemanlarını yetiştirdiklerini anlatan Mavuş; ?Yetişmiş eleman bulunamıyor demiyoruz, bunu söyleyenler de bühtan yani karalama yapıyor. Biz kendi elemanımızı kendimiz yetiştiriyoruz. Şu anda Çalışma ve İŞ Kurumu ile çalışmalarımız var. Bütün bankalardan kredi alabilecek limitimiz var, müşterilerimiz zaten belirli bir noktada, sadece bir firmanın bile bir çeşit işini yapsak fabrikamızın kapasitesi doluyor. Biz 500 çeşit iş yapıyoruz. Riski tek başına bir müşteriye yüklemiyoruz. Şimdi bunlara bakarsak ESTAŞ´ın sadece hafif teşvik edici desteklemelere ihtiyacı olduğunu görebiliriz? ifadelerine yer verdi.
