Hayrullah AĞKAŞ
Divriği İlçesi´nde bulunan ve UNESCO´nun 1985 yılında Dünya Kültür Mirası listesine aldığı Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası´nda başlatılan tarihin en kapsamlı restorasyonunda çalışmalar devam ediyor. 1228 yılında Mengücek Beyi Ahmed Şah tarafından yaptırılan Divriği Ulu Camii´nin tarihindeki en kapsamlı restorasyonunun 2021 yılında bitirilmesi hedefleniyor.
Sivas Valisi Davut Gül, geçtiğimiz hafta Vakıflar Bölge Müdürü Cemal Karaca´yı ziyaret ederek, Vakıflar bünyesinde devam eden çalışmalar hakkında detaylı bilgi aldı. İlimizdeki tarihi yapılarda yürütülen çalışmalar hakkında bilgi veren Karaca, Divriği Ulu Cami ve Darüşşifası´nda devam eden restorasyon çalışmaları hakkında açıklamalarda bulundu.
Karaca, ?Şuanda Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası´nda restorasyon çalışmaları devam ediyor. Buranın ihalesi Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından yapıldı. Şuanda Ulu Cami´nin üzeri kafes çatı yöntemiyle kapatılıyor? dedi. Ulu Cami´yi ziyaret etmek için çok sayıda yerli ve yabancı turistlerin de geldiğini ifade eden Karaca, ?Kimi turistler Ulu Cami´yi görmek için Divriği´ye gelirken, kimileri ise bilimsel araştırmalar için geliyor. Bu konuda da önlemimizi aldık. Özellikle Ulu Cami´nin fotoğraflanması konusunda özel bir düzenek yapılacak? diye konuştu.
EŞİNE AZ RASTLANIR
BİR ÇALIŞMA
Vali Davut Gül ise Divriği Ulu Cami ve Darüşşifası´nda Türkiye´de ve hatta Dünya´da eşine az rastlanır çalışmalardan bir tanesinin yürütüldüğünü ifade ederek, ?Ulu Cami´nin restorasyonu direkt olarak Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan´ın talimatlarıyla Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından yapılıyor. Caminin üzeri tamamen kapatıldı. Bu restorasyon devam ederken, iklimden kaynaklı olumsuz hava şartlarından eserin etkilenmemesi için yapılan bir çalışmadır? dedi.
Divriği Ulu Cami´nde biraz sabretmek gerektiğini belirten Vali Gül ?Öyle hemen 3-5 ay içerisinde olabilecek bir netice söz konusu değil. Ancak süreç başladı, şuan ekipler fiilen çalışmalarını devam ettiriyor. Buranın restorasyonu ile ilgili bir bilim kurulu var. Bu kurul her ay toplanıyor ve en ince ayrıntıya kadar hesap yaparak, çalışmaları yürütüyorlar. Tahmini olarak da buradaki çalışmalar 3-4 yıl içerisinde tamamlanacaktır. Bu arada çalışmalar devam ederken, ziyaretçilerin belirli günlerde Ulu Cami´yi ziyaret etmeleri için bir program yapılacak. Belirli gün ve saatlerde Ulu Cami ve Darüşşifa´nın belirli bölümleri ziyarete açılacak? ifadelerini kullandı.
RESTORASYON ÇALIŞMALARI
Koruma Kurulu tarafından onaylanan projeler doğrultusunda araştırma kuyuları açıldı, cephe ve zemin taramaları tamamlandı. Doğu cephesindeki betonarme galeri yıkıldı. Çelik konstrüksiyon geçici çatı yapıldı. Ahşap minber koruma altına alındı. Taş ve ahşap analizleri yapılarak kullanılan malzemelerin özellikleri tespit edildi. Onarıma çalışmaları devam ediyor.
BİLİM KURULU
Divriği Ulu Camii ve Darüşşifasının restorasyon işi için oluşturulan Bilim ve Danışma Kurulu´nda İTÜ Mimarlık Fakültesi´nden Prof. Dr. Zeynep Ahunbay, ODTÜ Mimarlık Fakültesi´nden Prof. Dr. Ömür Bakırer, İTÜ İnşaat Mühendisliği Fakültesi´nden Prof. Dr. Alper İlki ve Prof. Dr. Recep İyisan, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi´nden Doç. Dr. Ahmet Güleç, İnşaat Mühendisi ile İtalyan Mimar Nicola Berlucchi ile tarih yazarı ve araştırmacı Necdet Sakaoğlu yer alıyor.
790 YILLIK TARİH
Divriği Ulu Cami, Kale Camii´ni yaptıran Mengücek Beyi Şahinşah´ın torunu ve Süleyman Şah´ın oğlu Ahmed Şah tarafından 1228 yılında yaptırılmaya başlanmıştır. Anıtın baş mimarı Ahlatlı Hürremşah´tır. Bu eşsiz yapı Anadolu Türk tarihinin en önemli yapısıdır. Mimari etkileri oluşturan kompozisyon, cephe güzelliği, malzeme seçimi, plastik anıtsal etki ışık-gölge yönünden de üstünlük taşır. En küçük taşına kadar şaheser olan camii ansiklopedilere sığmayacak kadar büyüleyici güzelliklere sahiptir. UNESCO tarafından Dünya Kültür Mirası olarak kabul edilmiştir.
ULU CAMİ VE DARÜŞŞİFASI?
Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası olarak bilinen külliye, cami, darüşşifa ve türbeden meydana gelmektedir. Anadolu Selçuklu Devleti´ne bağlı Mengücek Beyliği döneminde inşa edilen Ulu Cami, Süleyman Şah´ın oğlu Ahmet Şah tarafından; Darüşşifa ise eşi Melike Turan Melek tarafından yaptırılmıştır.
1228 yılında başlanıp 1243 tarihinde tamamlanan yapı kompleksinin Baş Mimarı Muğis Oğlu Ahlatlı Hürrem Şah´tır. Başta kapılar ve sütunlar olmak üzere, külliyenin bir çok yerinde bulunan, Ahlatlı ve Tiflisli ustaların ellerinden çıkan taş işçiliğini yansıtan motifler tüm dünyanın ilgisini çekmektedir.
Bu eseri farklı ve özgün kılan bir diğer özellik de, uzaktan bakıldığında simetrik olduğu düşünülen, fakat özünde asimetrik olan bezemelerde yer alan on binlerce motifin hiç birinin bir daha kendini tekrar etmemesi; kâinattaki farklı varlıkların muhteşem bir ahenk ve denge içerisinde olduklarının taşa nakşedilerek gözler önüne serilmesidir.
Mimari üslubu, süsleme ve örtü sistemlerinin dengeli ve uyumlu tasarımıyla önem kazanan bu şaheser, dünyada, görülmeye değer eserler listesinin başında yer almaktadır. Seyahatnamesi ile meşhur bir Türk yazarı ve seyyahı olan Evliya Çelebi, tekkeyi şöyle tarif etmiştir: ´Methinde diller kısır, kalem kırıktır´ Görenleri kendisine hayran bırakan bu muhteşem abide eser, sanat tarihçileri tarafından ´Divriği mucizesi´, ´Anadolu´nun Elhamrası´ gibi ifadelerle tanımlanmıştır. 1985 yılında UNESCO tarafından ´Dünya Kültür Mirası´ listesine alınan, İslam mimarisinin başyapıtı, aynı zamanda Cumhurbaşkanlığı´nın koruması altında bulunuyor.
