USD 0,0000
EUR 0,0000
USD/EUR 0,00
ALTIN 000,00
BİST 0.000

GEÇERSİZ OY SEBEBİ İLE SEÇMEN İRADESİNİN SANDIĞA ve DEMOKRASİYE YANSIMASI KONUSUNDA YAŞANILAN AKSAKLIKLAR

29-05-2018

Seçim kanunlarımızda yapılan değişiklik ile Siyasi Partilerin yasal zeminde ittifak yapmaları kanuni düzenleme altına alınmıştır. İttifak esasına göre yani yeni seçim sistemine uyarlı olarak yapılan değişiklikleri 19 Mayıs 2018 tarihli yazımızda değerli okuyucularımızın ve halkımızın bilgilerine sunmuş idik.

 Bu yazımızda istatistik veriler dikkate alınarak seçmen iradesinin sandığa yansıması hususunda oy kullanan seçmenlerimizin kullandıkları oylardan geçerli kabul edilip sonuca etki eden ve kayıtlı bulunduğu sandığa gitmesine, sandıkta oyunu kullanmasına rağmen kullandığı oyun geçerli kabul edilmeyişi ile birlikte sonuca ve bu doğrultuda Ülkemiz demokrasisine dahil edilmeyen iradelere yer vereceğiz.

Bu hususta ilimizden örneklendirerek yola çıkar isek; 7 Haziran 2015 tarihinde yapılan 25. Dönem Milletvekilliği Seçimlerinde İlimiz genelinde toplam 2257 sandıkta 435 Bin 678 kayıtlı seçmenden 383 Bin 220 seçmenimiz sandık başına gitmiş, %87,95 katılımın sağlandığı bu seçimde kullanılan oylardan 372 Bin 679 oy geçerli kabul edilmiş bu şekli ile ilimizde o seçimde 10 Bin 541 Sivaslı seçmenimiz kayıtlı bulunduğu sandığa gitmesine rağmen sandığa sunduğu iradesi çeşitli şekli sebepler ile geçerli kabul edilmeyerek o seçimde ilimizde 10 Bin 541 vatandaşımızın iradesi sonuçlara dahil edilememiştir.

Büyük ölçekte ülkemiz genelinde 25. Dönem Milletvekilliği seçimlerinde Yüksek Seçim Kurulu Başkanlığımızın resmi açıklamalarına göre, toplam 1 Milyon 326 Bin 434 oy geçersiz kabul edilmiş olup, bu tutar seçime katılan bir kısım siyasi partilerin o seçimde aldıkları oy oranından daha fazla olarak açıklanmıştır.

Yine, Yüksek Seçim Kurulunun 26. Dönem 1 Kasım 2015 tarihli Milletvekilliği seçimlerinde yaptığı resmi açıklama uyarınca ülkemiz genelinde 698 Bin 352 oy geçersiz sayılmış, her iki seçim istatistiğine bakıldığında yarı oranında geçersiz oylarda düşüş yaşandığı görülmüş olup bu durum ülkemiz demokrasisi adına sevindirici olmuştur.

Son olarak en ciddi geçersiz oy hususunun yaşandığı seçimler Mahalli İdareler Seçimleri olarak karşımıza çıkmaktadır. Çünkü Mahalli İdareler Seçimlerinde Büyükşehir Belediye Başkanlığı, Belediye Başkanlığı, Büyükşehir Belediye Meclisi, Belediye Meclisi, İl Genel Meclisi, Muhtarlıklar olmak üzere çok görev tanımlı bir seçim yapılmakta olup her bir birim için biri birinden farklı oy pusulası ve özellikle de oy zarfı kullanılması ülkemizde yapılan seçimlerde ciddi bir karışıklığa mahal vermekte tüm bu sebepler ile de geçersiz kabul edilen oylar ve zarflar seçim sonucuna yansımamaktadır.

24 Haziran 2018 tarihinde ülkemizde yapılacak olan seçim sürecine gidilir iken kanaatimce yapılan en yerinde düzenlemelerden bir tanesi tek zarf iki oy pusulası olmuştur. Her bir seçim için biri birinden farklı zarfların kullanılması tümü ile karışıklığa sebebiyet vermekte, geçerli ve usulüne uygun kullanılmış bir oy pusulasının o seçim çevresindeki bir başka oy zarfına konulması tümü ile oyu ve beraberinde seçmenin sandığa yansıyan iradesini geçersiz kılmakta idi. Hukuken objektif hakkaniyet esası her daim geçerli olmalıdır. Sandığa giden seçmenin oyu, şekli hususlardaki eksiklikler sonucunda geçersiz sayılmamalı, seçmenin sandığa yansıyan iradesi seçimlerin sonucuna da yansımalıdır.

Oy pusulalarında ve zarflarda sandık kurulunun mührünün bulunmaması, sehven unutulması sonucunda sandığa yansıyan seçmen iradesi, seçmen oyu geçersiz kabul ediliyordu. Objektif hakkaniyet esası gereği, seçmenin kullandığı doğru oy pusulası sandık kurulu hatası sebebi ile geçersiz sayılmamalıdır. Yapılan yeni düzenleme ile sandık kurulu tarafından sandık kurulu mührü oy pusulaları ve oy zarfları üzerinde unutulsa dahi bu durum oy pusulası veya oy zarfını geçersiz kılmayacak olup, yerinde bir kanuni düzenleme olmuştur.

Peki bu durumda seçmenimizin kullandığı oyun geçerli olması için hangi hususlara dikkat etmesi gerektiğini Yüksek Seçim Kurulu Başkanlığımızın 135 sayılı Genelgesi uyarınca belirtelim.

Seçmenimiz kayıtlı bulunduğu sandığın başına T.C. Kimlik Numarasını tereddütsüz şekilde ortaya koyan kimliği ile gidip, öncelikle sandık seçmen listesine imzasını sunmalı, akabinde kendisine verilen 2 oy pusulası ( Cumhurbaşkanlığı Seçimi Oy Pusulası, 27. Dönem Milletvekilliği oy pusulası ) ve bir adet Yüksek Seçim Kurulu amblemi, İlçe Seçim Kurulu Mührü ve Sandık Kurulu Mührü vurulmuş olan sarı renkli zarfı, tercih kaşe veya mührünü alıp, oy pusulaları veya zarf üzerinde çizik, kazıntı veya özel bir işaret amacı taşıyan herhangi bir ibarenin bulunmadığı, oy zarfının da belirlenen kıstasları taşıdığını gördükten sonra kapalı kabin içerisinde hiç kimsenin görmeyeceği şekilde her iki seçim için de oyunu kullanıp sarı renkli tek zarfa her iki oy pusulasını da koyarak zarfın ağzını sıkı bir şekilde kapatıp zarfı, kayıtlı olduğu sandığa atmalıdır.

Cumhurbaşkanlığı seçimi için seçime katılan adayların oy pusulasında fotoğraf görseli olması sebebi ile seçmenimizin oy kullanacağı Cumhurbaşkanı adayının fotoğrafı vasıtası ile seçmenimiz için daha kolay şekilde tanınacak ve kanaatimce geçersiz oy sayısı az olacaktır.

Ancak; Milletvekilliği seçimleri konusu geçerli- geçersiz oy konusunda yeni kabul edilen ittifak yasası ile birlikte bir kısım sıkıntıların olabileceği kanaatindeyim.  

Şöyle ki; Geçerli oy pusulası ittifak yasasından önceki dönemlerde her bir siyasi partiye ayrılan oy pusulasındaki kısma tercih mührünün vurulması ile geçerli kabul edilir iken 24 Haziran 2018 tarihinde ilk kez uygulanacak ittifak yasası ile İTTİFAK bloklarının ortasına vurulan tercih mührü de geçerli oy olarak kabul edilecek ancak o oy pusulası sandık sonuç tutanağında ilgili İTTİFAK oyu olarak kabul edilip dağıtımı YSK tarafından uygulanan programa göre yapılacaktır.

İttifak Yasasının kabul edilmediği eski sistemde özel olarak bir siyasi partiye ayrılan alanın dışına taşıp bir başka siyasi parti ile ortak alana vurulan tercih mührü geçerli bir oy olarak kabul edilmez iken, bu seçimde bu yönlü bir iradenin yansıdığı oy pusulası geçerli kabul edilecek ancak dağıtım alınan oy miktarına göre YSK tarafından ilgili partilere yapılacaktır.

Sandık kurulları oy sayım ve döküm işlemlerinde öncelikle Cumhurbaşkanlığı sonrasında ise Milletvekilleri oylarının sayım ve dökümünü yapacaktır.

Beklenti ve talebimiz; ülkemizde sandığa gitmesine rağmen çeşitli şekli sebepler ile kullandığı oy geçerli kabul edilmeyerek seçmenin iradesinin dışarıda tutulması konusundaki sıkıntıların tümü ile bertaraf edilmesi veya ilk etapta en aza indirgenmesi çabasının yaşanması hususunda gerekli mücadelenin başta Yüksek Seçim Kurulu, tüm Siyasi Partilerimiz ve tüm Sivil Toplum Kuruluşlarımız kanalı ile verilmesidir. Bu hususta aksaklık yaşanmaması için Kamu Spotu olarak birçok görsel sunumlar hazırlanıp vatandaşımızın bilgi ve takdirine sosyal medya, televizyon ve çeşitli iletişim araçları kanalı ile sunularak her bir geçerli oy kullanımının ülkemiz demokrasisi adına önemi hatırlatılmalıdır.

Bu şekli ile ülkemiz demokrasisi kazanacak ve çok daha güçlü yarınlar bizim olacaktır.  24 Haziran 2018 tarihinde yapılacak olan seçimlerimizin hayırlar getirmesini dilerim. Cennet Vatanımızda en güzel yarınlarda buluşmak temennisi ile?

 

SİZİN DÜŞÜNCELERİNİZ?