Milyonlarca gencin merakla beklediği bedelli askerlik yasası geçtiğimiz günlerde yürürlüğe girdi. Yürürlüğe giren yasanın ardından asker adayları askerden döndükten sonra işlerine devam edip etmeyecekleri konusunda düşünmeye başladı. Bu nedenle bu haftaki yazımda işlerinden olma korkusu yaşayan asker adaylarımızın sahip olduğu haklara değinmek istedim.
Bedelli askerlik yapacak kişinin iki seçeneği bulunmaktadır:
1-) Bedelli asker adayı işçinin 21 gün boyunca ücretsiz izinli sayılma hakkı
21 gün sonra askerden döndüğünde işinden olmamak isteyen işçi, işine tekrar başlayabilir. İşveren işçiyi işe almak ve ücretsiz izinli saymak zorundadır. İzinden, ücretinden kesemez. İşveren, işçinin sadece o döneme ait ücretini ödemeyecek.
2-) Bedelli askerlikten dolayı işten ayrılan işçinin, hem kıdem tazminatı hem de işsizlik primini alma hakkı
İşinden ayrılmak isteyen, 21 gün sonra farklı bir yola gitmek isteyenler veya işveren tarafından 21 gün izinli sayılmayarak işten atılma durumlarında askerlik en az 1 yıllık kıdemleri de varsa 1475 Sayılı Yasa´nın 14. maddesi gereğince kıdem tazminatlarını alabilecekler. Ayrıca askere giden çalışanlar için işsizlik maaşı imkânı da doğuyor. Çünkü işten askerlik sebebiyle ayrılan çalışanlar tazminatlarının yanında işsizlik maaşı da almayı hak ediyorlar. Bunun için öncelikle prim şartları var. Yani tüm çalışanlar için işsizlik maaşı alma şartları askere gidenler için de geçerli. Son 3 yılda en az 600 gün prim ödenmesi gerekiyor. Ve yine son 120 günde de kesintisiz primin ödenmesi şartı da bulunuyor.
Bu şartları taşıyanların İşsizlik maaşından faydalanmaları için:
-Bedelli askerlikteki 21 günlük eğitim için ücretsiz izin kullanmayıp işten ayrılanların çıkışları SGK´ya askerlik dolayısıyla ayrıldıkları şeklinde bildirilecek. Çıkış bildirgesinde askerlik kodunun işaretlenmesi gerekiyor. İşsizlik maaşı almak için, askere gitmek üzere ayrılan tarihten sonraki 90 gün içinde göreve başlamak gerekiyor. Askerlik süresince işsizlik maaşı ödenmiyor. Eğitim bitip terhis belgesinin alınmasından sonra çalışan 30 gün içinde İŞKUR´a müracaat etmek zorunda. İŞKUR, çalışanın son üç yıldaki ödediği prim sayısına göre 6 ay ile 10 ay arasında maaş bağlıyor. Maaş alınırken GSS primleri de yatırıldığından sağlık hizmetlerinden yararlanılıyor. Maaş alınırken bir iş bulunup çalışmaya başlanıldığında ise ödenek kesiliyor. Ancak alınmayan ödenekler kaybolmuyor.
İşsizlik maaşı son 4 aylık prime esas kazancın yüzde 40´ı kadar oluyor. Ancak en yüksek işsizlik maaşı geçerli asgari ücretin yüzde 80´ini geçemiyor. Maaştan sadece damga vergisi kesiliyor. Son 3 yıldaki sigorta prim gün sayısı maaş süresini de belirliyor.
