USD 0,0000
EUR 0,0000
USD/EUR 0,00
ALTIN 000,00
BİST 0.000

CDS, (Credit Default Swap) Nedir?

15-03-2019

Son dönemde ülkemizde artan risklerle birlikte çokça duymaya başladığımız kavramlardan birisi de CDS´tir. Özellikle yabancı yatırımcı için son derece önemsenen bu konu hakkında bilinmesi gerekenlere, priminin ne işe yaradığına ve yorumlanmasına göz atalım:

ABD ile gerilen ve kopma noktasına gelen ipler nedeniyle Türkiye´de ekonomik dalgalanmalar tüm şiddetiyle yaşanmaya başladı. Türk varlıklarında sert düşüşler gözlenirken, yabancı yatırımcının ülkeden çıkışı, işleri daha da karmaşık hale getirdi. Tüm bu riskli durumların ise ?Türkiye´nin CDS primi yükseldi? olarak yorumlandığını gördük.

Peki, CDS nedir? En basit anlatımıyla bir kişiye borç verdiğinizi düşünün. Başka bir kişinin ise bu borcun ödeneceği konusunda belli bir pay karşısında kefil olduğunu, eğer borç ödenmezse size paranızı vereceğini varsayalım. Bu işleme CDS denirken, ödemeniz gereken paya CDS primi denmektedir.

Şimdi bu konuda bilmeniz gerekenlere, ne işe yaradığına, nasıl yorumlandığına ve ülkelerin risk primlerine göz atalım:

CDS Nedir?

CDS en kısa tanımıyla; bir ülkenin hazinesinin veya şirketinin ihraç ettiği borçlanma senetlerini vadesi geldiğinde ödememesi riskine karşılık, yatırımcının satın aldığı bir sigortadır. Bu sigorta için ödenen para ise CDS primidir.

İngilizce ?Credit Default Swap? kelimelerinin baş harflerinden oluşan CDS, Kredi Temerrüt Takası olarak Türkçeye çevrilmiştir. Swap, takas ve değiştirme anlamına gelirken, kredi riskinin devredilmesi gibi düşünülebilir. Bu bakış açısıyla da bir sigorta olduğunu söyleyebiliriz.

Alacaklı bir kurumun, borcunu herhangi bir şekilde tahsil edememesi durumuna karşı alacaklarını sigortalatması durumudur. CDS satıcıları, riski devralırken; CDS alıcısı riski sigortalatan ve karşılığında prim ödeyen taraftır.

CDS primleri, günümüzde ülkelerin risk durumlarını ortaya koyan bir gösterge haline gelmiştir. Bir ülkenin borçlanma aracı için ne kadar yüksek CDS primi ödeniyorsa, o ülkenin riskleri de o kadar yüksek demektir. Tıpkı aracınıza trafik sigortası yaptıracağınız zaman geçmişte karıştığınız kazalar nedeniyle ödeyeceğiniz primin yükselmesi gibi bir durumdan bahsedilmektedir.

1995 yılında JP Morgan Chase tarafından geliştirilen kredi temerrüt takası, yükselen piyasa ekonomileri için ülke risk priminin önemli bir ölçütü olarak kabul edilmiştir. CDS kontratları, 10 milyon ila 20 milyon dolar büyüklüğündedirler. Genellikle 5 yıl vadelidirler ve bu 10 yıla kadar çıkabilmektedir. CDS alıcısı, prim ödemelerini çeyrek dönemlere göre yapmaktadır.

CDS Ne İşe Yarar?

Kredi Temerrüt Takası olarak dilimize çevrilen CDS neden kullanılır ve ne işe yarar konusu en iyi bir örnekle anlatılabilir. Diyelim ki bir fon yöneticisinin elinde 10 milyon doları var ve yatırım yaparak değerlendirmek istiyor. Biraz araştırma yapıyor ve X şirketinin 10 milyon dolarlık bir krediye ihtiyacı olduğunu duyuyor. Ayrıca bu kredi için yıllık yüzde 10 faiz ödemeyi kabul ettiği bilgisini alıyor.

Eğer elindeki 10 milyon doları X şirketine verirse fon yöneticisine yıllık bazda yüzde 10 faiz ödeyecekler. Ama şirketin bir kredi derecelendirme kuruluşundan aldığı not BB ve bu birtakım risklerin olduğunu anlatıyor. Fon yöneticisi bu parayı riske etmeyi göze almak istemez ve bunun çeşitli yasal nedenleri de vardır. Örneğin; yatırım yapılacak şirketlerin AAA veya AA kredi notuna sahip olması gerekmektedir.

İşte tam da bu noktada bir şirket daha işin içine dahil oluyor ve kredi notu da AAA. Bu şirket, fon yöneticisine X şirketine yatırım yapabileceğini ve kendisinin de bir CDS uygulayacağını söyler. Yani yatırdığı parayı geri alamama riskine karşı fon yöneticisinin parasını sigortalayacaktır. Bunun karşılığında ise fon yöneticisinin alacağı yüzde 10 faizin içinden yüzde 1´lik kısmı alacaktır.

Devam edecek

SİZİN DÜŞÜNCELERİNİZ?