Finansal piyasalarda yaşanan şiddetli dalgalanma, Lehman Brothers´ın iflas edişiyle birlikte çok daha şiddetli bir hale gelmiştir. Devamında finansal stres altındaki birçok banka, sistemik riski yatıştırmak ve olumsuz makroekonomik birtakım sonuçlardan kaçınmak için kamulaştırılmıştır.
Özellikle 2008 yılının Eylül ayından bu yana ülke borç piyasaları artan bir öneme sahip olmuştur. Küresel finansal krizden önce kredi piyasalarındaki işlemler, kurumsal kredi riski ve seküritizasyon araçları gibi özel sektör enstrümanlarına yoğunlaşmıştır. 2008 yılının son çeyreğinde Lehman Brothers´ın iflası, gelişmekte olan ülke devlet borçlarının yeniden değerlendirilmesi ve ele alınması sürecini de beraberinde getirmiştir.
Bu şekilde iflas riski yüksek finansal kurumlara özellikle bankalara sağlanan yaygın ve geniş ölçekli devlet destekleri ile diğer destek önlemlerinin, bütçe açıklarını artırmasında büyük payı olduğu görülmüştür.
Türkiye´nin CDS Primi Kaçtır?
CDS´in bir ülkenin, özellikle yabancı yatırımcı gözündeki durumunu gösterdiğini anlattık. Türkiye için bu konuda araştırma yaptığımız zaman, ülke içinde yaşanan durumların doğrudan CDS primlerini etkilediği görülmüştür.
2 Ocak 2018 tarihinde Türkiye´nin 5 yıllık CDS puanı 163,88´dir. Yani Türkiye´nin yatırımcının tahvilinin geri ödenmemesi durumuna karşılık sigorta yaptırabilmesi için yüzde 1,63 oranında bir maliyete katlanması gerekmekteydi. Bu rakam 2 Ocak 2019 tarihinde ise 367,25 seviyesine yükselerek, maliyetin yüzde 3,67 oranlarına kadar yükselmesine neden oldu.
1 yıllık süreçte, Türkiye´de yaşanan gelişmeler CDS priminin artmasına neden olurken, yatırımcının da piyasadan uzaklaşmasına neden olmuştur. Aynı zamanda Türkiye´nin 5 yıllık CDS puanı, 31 Ağustos 2018 tarihinde 576,62 seviyesine ulaşmıştır. Bu durum yüzde 5,76 oranında bir maliyete işaret etmektedir. Ayrıca yatırımcılar için Türkiye´nin borçlanma araçlarının riskli bir hale geldiğinin göstergesi olmuştur.
15 Temmuz Darbe Girişimi ile bağlantısı olduğu gerekçesi ile ABD´li Rahip Andrew Brunson´ın ülkemizde tutuklanması ve ABD´nin bu konuda saldırıları, ekonomik bir karmaşaya neden olmuştur. ABD´nin yaptırım tehditleri ile yarattığı karmaşa, dolar kurunu 7 liralık zirvesine taşırken, CDS´ler de devamında yükselişe geçmiştir.
15 Temmuz 2016 tarihinde Türkiye´nin CDS´i 226 olarak görülmektedir. Kalkışmanın ardından 5 gün sonra 292,5 düzeyine yükselmiştir. CDS´lerin diğer verilere göre daha güncel bir şekilde değiştiğinin bir göstergesi olarak, yaşanan karmaşa primlerin yükselişini tetiklemiştir.
2018 yılının başında başlayan sorunlarla birlikte CDS primlerinde hızlı bir yükseliş gözlenmiştir. 2018 yılının başında 163,88 puan olan CDS, 13 Ağustos 2018 tarihinde 573,84 düzeyine çıkmıştır. Devamında olayların bir miktar sakinleşmesiyle birlikte 24 Eylül 2018 tarihinde 369,83 düzeyine gerilemiştir. 2019 yılının başında ise 359,77 düzeyine inmiş ve sakinleşen ortamın etkisiyle 300 puan sınırına doğru hareket etmiştir.
Bitti?
