Belki birçoğumuzun manâsını tam anlayamadığı veya sırrını tamamen keşfedemediği ama bir o kadar da hayatımızda olmazsa olmazımız EDEP?" Evet, edep, ilimden hem önce gelir hem de sonra? Yani ilmin başlangıcı da edeptir, sonu da? Edebin neticesi ilim, ilmin de neticesi yine edeptir.
Ne de güzel söylemiş Yunus Emre:
"Girdim ilim meclisine, eyledim, kıldım talep
Dediler: İlim geride, illa edep, illa edep!"
Elbette ki ilim, tüm insanlık için çok büyük bir öneme sahip. Ancak ilim, edeple işlendiği, kullanıldığı sürece değerlidir. Eğitim edep ile başlar, ilim ile devam eder. Edebin olmadığı yere ilim misafir olmaz? İşte tam da bu yüzden edebini yitirenlerin anlattıkları da ezberlenmiş cümlelerden başka bir şey değildir? Edep, dört harfli bir kelime gibi görünse de özünde kocaman bir dünya barındırır. Yaratılmışların içinde en ulvi, en faziletli en meziyetli kişiler edep sahibi olanlardır. Edep ve hayâ çizgisinde yaşamayı kendine şiar edinenler, paha biçilmez vasıflara, güzelliklere elbette hâsıl olurlar. Nice edep ve güzel ahlak timsali olan âlim ve abidlerin önemli izler bıraktığını hepimiz biliyoruz. "Edep bir taç imiş nur-i huda´dan giy o tacı emin ol her beladan" Bu mısralar edebin ne kadar değerli bir elmas parçası niteliğinde olduğunu dile getiriyor. Edepten nasibini almış kişiler bu mısraları daha bir vecd halinde kavrayıp idrak ederler. İnsanoğlunun edebi yoksa onun insanlıktan da nasibini aldığı söylenemez. Çünkü insanı hayvandan ayıran en önemli özelliklerden biri de edeptir. Necip fazılın da dediği gibi "bir insanda yok ise hayâ ile edep neylesin onu medrese ile mektep. yüz yıl okusa da bin yıl okusa da yine merkep yine merkep." Yani en başta da dediğimiz gibi insan ilimden önce edebi öğrenmeli ki, öğrendiği ilmin hakkını verebilsin. Öğrendiği ilimle amel edebilsin.
Her işe edeple varan, muhakkak ki lütuf ve hikmetle döner. Büyüğe saygı, küçüğe sevgi, mahlûkâta şefkat, insana muhabbet edepledir. Az konuşmak, az uyumak, az yemek edeptir. Büyükler büyüklüklerini edeple elde ettiler. Edep, vakardır, edep asalettir. Edep, şeytanı mahveden, kulu Hakk´a yaklaştıran en hızlı vasıtadır. Edep her işin başlangıcı, gönül dünyasının da baş tacıdır. Tasavvufun başı sonu hep edeptir. Edebi bırakan arif olamaz. Edebi terk edenler Hak kapısına yanaşamazlar. Aslında edep olgunlaşmanın adı, ilkeli olmanın tadıdır. Ayıplar, kusurlar, noksanlıklar hep edeple örtülür. Bu hâliyle de edep yanlışları örten, kusurları gideren bir ölçüdür. Hakikatlere edeple ulaşılır, nice zorlar edeple aşılır. İlim ve edep güzelliği, hakiki güzelliktir.. Edep nefsi en mükemmel şekilde terbiye etmenin ve güzel ahlâka erişmenin en bariz göstergesidir. Yunus Emre´nin söylediklerini göz ardı etmeyelim. Çocuklarımıza veya öğrencilerinize her şeyden önce edebi yani ahlaklı olmayı öğretelim. Neticede bizler ahlakı Kur´an olan bir peygamberin ümmetiyiz ve bizlere onun yolundan gitmek düşer. Mevlâm hepimize edep süsü ile süslenmeyi nasip etsin...
SİZİN DÜŞÜNCELERİNİZ?
