USD 0,0000
EUR 0,0000
USD/EUR 0,00
ALTIN 000,00
BİST 0.000

MODERN TÜRKİYE VE ABD

16-07-2019

 

Osmanlı İmparatorluğu, 16 yüzyıldan sonra sanayi devriminin etkisiyle ekonomik ve askeri alanda güçlenen Avrupa karşısında fazla tutunamıyordu. Batı dünyası, sermaye birikimini yapıp emperyal politikalar üretip, sömürge arayışına çıkarken, Avrupa´nın saldırgan politikası karşısında Osmanlı İmparatorluğu çözülüyordu. Osmanlı toprakları, İngiltere, Almanya, Fransa ve ABD´ye Pazar olmaya başlamıştı. Birinci Dünya Savaşı ve ardından başlayan işgal süreci Sevr Antlaşması ile doruk noktasına ulaştı. Sevr´e göre, Türk topraklarının büyük bir bölümü, İngilizler, Fransızlar, İtalyanlar, Yunanlılar tarafından paylaşılırken, bugünkü Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinde de Kürdistan ve Ermenistan´ın kurulmasının temelleri atılıyordu. Anadolu düşman istilası altındaydı. İngiliz, Fransız, İtalyan ve Yunan orduları kendilerine verilen bölgeye asker çıkarırken, bu orduların desteklediği Ermeni ve Rum çeteleri de katliam üstüne katliam yapmaya başlıyordu.

Düşman istilası, Mustafa Kemal Atatürk´ün liderliğinde yeniden toparlanan Türk Milleti, Kurtuluş Savaşı´nı vererek, yeni bir milli devleti ortaya çıkardı: Türkiye Cumhuriyeti. Bir millet yeniden kendine gelmiş, ancak savaşların yarattığı yıkım, bu genç ülkeyi zor durumda bırakmıştı. Sermaye birikimsizliği, üretim araçlarının geriliği ve ithalata dayalı ekonomisiyle Türkiye, ABD liderliğindeki Batı dünyası karşısında fazla tutunamadı. Özellikle İkinci Dünya Savaşı´nın ardından istemeyerek de olsa belli oranlarda başta ekonomik olmak üzere bağımsız karakterini kaybetmeye başladı.

Dünya da böyle bir döneme giriyordu. İkinci Dünya Savaşı sonrası ABD emperyal amaçları için saldırganlaşırken, Senatör Albert J. Beveridge´ın 1898 yılında yaptığı tarihi konuşmasındaki şu sözleri hayata geçiriyordu:

?Dünya ticareti bizim olmalı ve olacaktır. Ticaret karakollarımızın çevresinde bizim bayrağımızı dalgalandıran ve bizimle ticaret yapan kendi hükümetlerine sahip büyük sömürgeler kurulacak, kurumlarımız ticaretin kanatları altında bayrağımızı izleyecektir.? 

Bu saldırganlıktan genç Türkiye Cumhuriyeti de nasibini alacaktı.

 

AMERİKAN OKULLARI

 

Gözden uzak tutulsa da ABD, Türkiye´nin İstiklal Savaşı´na karşı olumsuz tutum takınıyordu. Özellikle Osmanlı İmparatorluğu´nda Almanya ve İngiltere kadar olmasa da ABD´nin de bir hayli nüfuzu bulunuyordu.

1914 yılında ABD´nin Osmanlı mülkündeki okul, kolej sayısı 627´ydi. Buralarda 34 bin öğrenci okuyordu.

ABD´nin bu okulları, misyonerlik kurumları, hastaneler ve diğer kuruluşlarla birlikte iyi bir propaganda merkezi olarak da kullanılıyordu.

 

SİZİN DÜŞÜNCELERİNİZ?