USD 0,0000
EUR 0,0000
USD/EUR 0,00
ALTIN 000,00
BİST 0.000

Suriyeli İşçi Çalıştırma Hakkında

04-10-2018

Suriyeli İşçi Çalıştırma

Ülkemizde 2018 itibariyle milyonlarca Suriye vatandaşının olduğunu biliyoruz. Ülkelerindeki savaş nedeniyle mülteci olarak Türkiye Cumhuriyeti´ne sığınan bu insanların birçoğu ülkemizde halihazırda çalışmaktadır. Pekiyi Suriyelilerin ülkemizde çalışması nasıl mümkün olur?

Suriyeli Çalıştırmanın Yasal Dayanağı

Konu hakkında somut bilgiler vermeden önce, meraklısı için yasal dayanakları kısaca hatırlatmak isterim. 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununun ?Geçici Koruma? başlıklı 91inci maddesine dayanılarak çıkarılan ?Geçici Koruma Yönetmeliği? ve ?Geçici Koruma Sağlanan Yabancıların Çalışma İzinlerine Dair Yönetmelik? Suriyeli işçi çalıştırmanın temel dayanakları olarak gösterilebilir.

Hangi Suriyeliler Çalıştırılabilir?

Öncelikle şunu belirtmek gerekir ki; her Suriyelinin çalıştırılması mümkün değildir. Ancak, geçici koruma almış Suriyeliler çalıştırılabilecektir. Peki bu geçici koruma nedir? Geçici koruma, ülkesinden ayrılmaya zorlanmış, ayrıldığı ülkeye geri dönemeyen, acil ve geçici koruma bulmak amacıyla kitlesel olarak veya bu kitlesel akın döneminde bireysel olarak sınırlarımıza gelen veya sınırlarımızı geçen ve uluslararası koruma talebi bireysel olarak değerlendirmeye alınamayan yabancılara sağlanan korumadır ve geçici koruma kararı Bakanlar Kurulu tarafından alınır.

Suriyeli İşçi Çalıştırma Şartları

Geçici koruma sağlanan yabancılardan aşağıda belirtilen şartları taşıyanları çalıştırmak üzere yapılan başvurular kabul edilir:

1) Yabancının geçici koruma kapsamında olduğunu belirten geçici koruma kimlik belgesinin/yabancı tanıtma belgesinin ve yabancı kimlik numarasının olması,2) Çalışma izni başvurusunun yapıldığı tarih itibarıyla en az altı aylık geçici koruma süresinin doldurulmuş olması,3) Geçici koruma kaydına göre yabancıya kalma hakkı sağlanan ilde çalışmak üzere başvuru yapılması,

4) Ön izin alma zorunluluğu olan mesleklerde çalışacak geçici korunanların, ilgili Bakanlıklardan ön izin belgesinin alınmış olması.

5) Geçici koruma sağlanan yabancının başka bir işverenin yanında çalışmak üzere düzenlenen çalışma izninin ya da bu yabancı için daha önce yapılmış sonuçlanmayan bir başvurusunun bulunmaması.

Önce Çalışma İzni Başvurusu Şart

Suriyelilerin çalıştırılmasından anlaşılan husus, bunların direkt olarak istihdam edilebilmeleri değildir. Tıpkı diğer yabancılar gibi Suriyeliler için de Çalışma ve sosyal Güvenlik Bakanlığına çalışma izni için başvurulması gerekmektedir.

Suriyeli İçin Çalışma İzni Başvurusunu Kim Yapacak?

Suriyelinin gerek Türkçe bilmemesi ve gerekse başvuru yollarını bilmemesi nedeniyle, başvuru işlemlerinin bu işçileri çalıştıracak işverenler tarafından E-Devlet üzerinden yapılması gerekmektedir.

Suriyeliye Çalışma İzni Hangi İl İçin Verilecek?

Suriyeliye bakanlıkça çalışma izni verilmesi halinde, bu izin sadece Suriyeli işçinin geçici korunma kararı ile kalmasına izin verildiği iller için geçerlidir.

Tarım ve Hayvancılık İşlerinde Çalışacak Olan Suriyelilere İzin Almaya Gerek Yok!

Eğer geçici korunan Suriye vatandaşının çalışmak istediği iş mevsimlik tarım işi ya da hayvancılık işi ise, bunlara muafiyet getirilmiştir. Bunun anlamı ise şudur; bu işlerde çalışmak isteyen Suriyeli, çalışma izni muafiyeti almak için, geçici koruma sağlanan il valiliğine başvurmalıdır.

İşyerinde En Çok Kaç Suriyeli Çalıştırılabilir?

Burada da iki kriter bulunmaktadır. İlk olarak; toplam çalışan sayısı 10´dan az olan bir işyerinde sadece 1 Suriyeli çalıştırılabilir. İkinci olarak ise; çalışma iznine başvurulan işyerinde çalışan Suriyeli sayısı, işyerinde çalışan Türk vatandaşı sayısının % 10´unu geçemeyecektir. ( Eğer işveren ilgili işi yapacak işçi aramak için İŞKUR´a başvurmuşsa ve 4 hafta beklemiş ama İŞKUR işverene işçi bulamamışsa, artık işverenin Suriyeli için yapacağı çalışma izni başvurusunda % 10 kotası uygulanmayabilir.)

Çalışma İzni Başvurularının Değerlendirilmesi

a) İş yerinde çalışan Suriyeliler, o iş yerinde çalışan Türk vatandaşlarının yüzde 10´unu geçemez. Örneğin; 100 işçisi olan bir iş yerinde en fazla 10 Suriyeli işçi çalışabilir. 

b) Suriyeliler sadece Türk vatandaşlarının çalışabileceği iş ve mesleklerde çalışabilirler.

c) Suriyelilere Sağlık meslek mensupları için Sağlık Bakanlığından, eğitim meslek mensupları için Milli Eğitim Bakanlığından veya Yüksek öğretim Kurulu Başkanlığından ön izin alınması gerekmektedir.

d) Değerlendirme kriterlerinin karşılanması gerekmektedir.

e) İlgili mercilerin olumsuz görüşünün bulunmaması gerekmektedir. 

f) Suriyeli işçilere en az brüt asgari ücret tutarında ücret ödenmelidir.

g) Tarım ve Hayvancılık işinde çalışacak olan Suriyelilerin çalışma izni almasına gerek bulunmamaktadır.

Başvurunun Değerlendirilmesi

Bakanlıkça, çalışma izni başvuruları aşağıda belirtilen hallerde reddedilir:

1) İşyerinde geçici koruma kapsamında çalışan sayısının, aynı işyerinde çalışan Türk vatandaşı sayısının yüzde onunu geçmesi,

2) Başvurunun, özel kanunları ile yalnızca Türk vatandaşları tarafından icrasına izin verilen iş ve meslekler için yapılmış olması,

3) Sağlık meslek mensupları için Sağlık Bakanlığından, eğitim meslek mensupları için Milli Eğitim Bakanlığından veya Yükseköğretim Kurulu Başkanlığından ön izin alınmaması,

4) Değerlendirme kriterlerinin karşılanmaması,

5) İlgili mercilerin olumsuz görüşünün bulunması

ÇALIŞMA  İZNİ OLMAYANLARIN  DURUMU;

4817 sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun gereğince, Türkiye´nin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmelerde aksi öngörülmedikçe, Suriyelilerin  Türkiye´de bir işveren yanında işçi olarak veya kendi nam ve hesabına bir işyeri açarak yada bir şirketin ortağı olarak çalışmaya başlamadan önce çalışma izni almaları gerekmektedir. Çalışma izinleri, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından belli değerlendirmeler yapılarak verilmekte veya ret edilmektedir. Ancak Ülkemize son yıllarda o kadar çok yabancı akını var ki bunların bir çoğu işverenler yanında hem çalışma izni olmadan hem de sigorta yapılmadan çalıştırılmaktadır. Sigortalılık hizmet akdine dayandığından Suriyeli mülteci konumundaki  işçinin, çalışma izni olmasa bile çalıştığı işverenin yanında yaptığı işten dolayı sigortalı yapılması yasal zorunluluktur. Bir işçiyi çalışma izni olmadan çalıştırmanın cezası ayrı, o işçiyi sigortasız çalıştırmanın cezası ayrıdır.  Çalışma izni olmaksızın  çalıştırılan  Suriyeli  işçiye 2018 yılı için 2.851 TL  idarî para cezası verilir. Çalışma izni bulunmayan Suriyeli  işçiyi çalıştıran işveren veya işveren vekillerine, her bir Suriyeli işçi için yine 2018 yılında 7.130 TL  idarî para cezası uygulanacaktır. Bu durumda olup ta ülkelerine gönderilecek olan işçi ve varsa eş ve çocuklarının konaklama giderlerini, ülkelerine dönmeleri için gerekli masrafları ve gerektiğinde sağlık harcamalarını işveren ve işveren vekili karşılamak zorundadır. Çalışma izni olmaksızın, yabancı işçi çalıştırma fiillerinin tekrarı halinde idarî para cezaları bir kat artırılarak uygulanır. Yani bu defa işverene 14.260 TL idari para cezası verilir. Çalışma izni olmaksızın işveren konumunda yada şirket ortağı olarak çalışan Suriyeli mülteciye, 2018 yılı için 5.704 TL idarî para cezası verilir ve varsa işyeri veya işyerlerinin, Bakanlık bölge müdürlerince kapatılması kararı alınarak, bu kararın uygulanması için durum ilgili valiliğe bildirilir. Tekrarı halinde, varsa işyeri veyaişyerlerinin kapatılmasının yanı sıra idarî para cezası bir kat artırılarak uygulanır.Bu cezalara ilaveten birde, işveren tarafından çalışma izni olmaksızın çalıştırılmış olsa bile sigortası yapılmadığından dolayı, SGK tarafından idari para cezası uygulanacaktır.

ÇALIŞMA İZNİ ALINANLARIN DURUMU;

Eski SSK Kanununa göre, işveren emrinde çalışan ve Türk uyruklu olmayan işçiler hakkında kısa vadeli sigorta kolları (İş kazası,meslek hastalığı ve sağlık) uygulanmaktaydı. Yazılı istekte bulunmaları halinde ise malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları dediğimiz uzun vadeli sigorta kolları uygulanmaktaydı.  Daha sonra SSK Kanununda yapılan değişiklikle 06/08/2003 tarihinden itibaren yabancı uyruklu sigortalılar isteklerine bakılmaksızın tüm sigorta kollarına (kısa ve uzun vadeli) tabi tutulmuşlardır. SGK Kanununun yürürlüğe girdiği  01/10/2008 tarihinden itibaren de yabancı uyruklu işçilerin çalıştırılması halinde tüm sigorta kollarına tabi olarak SGK´ ya bildirilmesi mecburiyeti devam etmektedir. Yani Suriyeli  işçiyi çalıştıran işveren söz konusu işçiyi aynı Türk işçisi gibi kuruma bildirmek zorundadır.  Bu durum kendi nam ve hesabına iş yapan işveren konumundaki yada şirket ortağı olan yabancı uyruklu kişiler içinde geçerlidir.

Suriyelilere Ödenecek En Az Ücret Kaç Liradır?

Suriyelilere ödenecek en az ücret, yürürlükte olan asgari ücret olacaktır. Bunun altında bir ücret ödenmesi mümkün değildir.

SONUÇ

Yukarıdaki tüm bilgileri özet olarak ve maddeler halinde sıralayarak yazımı bitirmek isterim. Her şeye rağmen yazının tamamının dikkatlice okunmasını tavsiye ederim.

Suriyeliler Türkiye´de artık resmen çalışabilmektedir.

Suriyeliden kasıt, ?geçici koruma belgesi? almış Suriyelidir. Geçici koruma almamış olan Suriyelilerin çalışamayacağı unutulmamalıdır.

Suriyeli çalıştırmak isteyen işveren, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına çalışma izni için başvurmalıdır. ( Bu başvuru için, Suriyelinin geçici koruma almasının üzerinden en az 6 ay geçmiş olması gerekir.)

10´dan az işçi çalıştıran işyerlerinde sadece 1 Suriyeli çalıştırılabilirken, 10 ve daha fazla işçi çalıştıran işyerlerinde ise işyerindeki Türk vatandaşı sayısının %10´una kadar Suriyeli çalıştırılabilir.

Mevsimlik tarım işlerinde ya da hayvancılık işlerinde çalışacak olan Suriyeliler muafiyet kapsamındadır ve bunlar için bakanlıktan izin almak gerekmez. Bu Suriyelilerin valiliğe muafiyet için başvurması yeterlidir.

Suriyelilere asgari ücretin altında bir ücret ödenemez.

( İşbu makale Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu´na tabidir ve içeriğine ilişkin her türlü görüntü, yazı içeren bilgi-belge,marka ve her türlü fikri ve sınai haklar ile tüm telif hakları ve diğer fikri ve sınai mülkiyet hakları ND Neslihan Dereli ´ye aittir. İşbu makalenin yapısı ve içeriği, makalede kullanılan her türlü görsel malzeme Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu ve Türk Ceza Kanunu kapsamında korunmaktadır. Makale´de yer alan bilgilerin çoğaltılması, başka bir lisana çevrilmesi, saklanması veya işleme tutulması da dahil, ND Neslihan Dereli´nin önceden yazılı iznine tabidir. Bu sebeple işbu makalede yer alan bilgiler ND Neslihan Dereli´nin yazılı izni olmadan hiçbir şekilde, çoğaltılamaz, yayınlanamaz, kopyalanamaz, sunulamaz ve aktarılamaz.)

SİZİN DÜŞÜNCELERİNİZ?