Öte yandan, lisanslı depoculukta kullanılan ve depoya konulan ürünü temsil eden ürün senetlerinin her el değiştirme aşaması ayrı bir teslim olup, bu teslimler ticari, sınai, zirai faaliyet ya da mesleki faaliyet kapsamında ifa edilmek şartıyla KDV´nin konusuna girmekle birlikte söz konusu teslimler 3065 sayılı Kanunun 13/1-ğ ve 17/4-t maddeleri ile KDV´den istisna edilmiştir. Dolayısıyla, ürün senedini elinde bulunduran KDV mükellefleri (yalnızca sorumlu sıfatıyla KDV mükellefiyeti bulunanlar hariç) ürün senedi teslimlerinde alıcı adına fatura ve benzeri vesikaları düzenlerler ancak söz konusu belgelerde KDV göstermezler.
Ürün senedinin KDV mükellefiyeti bulunmayanlar tarafından KDV mükelleflerine tesliminde ise KDV mükelleflerince gider pusulası düzenlenir. Alım-satıma taraf olanların KDV mükellefiyetinin bulunmaması halinde fatura ve benzeri vesikaların düzenlenmesine gerek yoktur. Bu işlemlerin tarafların kendi aralarında düzenleyeceği teslim tutanağı, taahhütname veya bir yazı ile tevsiki mümkündür.
452 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde yapılan açıklamalara göre; Vergi Usul Kanununun mükerrer 257´nci maddesinin Maliye Bakanlığına verdiği yetkiye dayanılarak "ELÜS alım satım belgesi" Vergi Usul Kanunu uyarınca düzenlenmesi zorunlu belgeler kapsamına alınmıştır. 5300 sayılı Kanun kapsamında lisanslı depo işletmelerinde depolanan tarım ürünlerinin bu ürünleri temsil eden ELÜS vasıtasıyla alım satımında her bir el değiştirme aşamasında Elektronik Kayıt Kuruluşu tarafından ELÜS alım satım belgesi düzenleneceğinden ELÜS alım satımına taraf olanlar bu işlem için ayrıca fatura veya diğer herhangi bir belge düzenlemeyecek, alım satım işlemi Elektronik Kayıt Kuruluşu tarafından kendisine iletilen bilgilere göre düzenlenen ELÜS alım satım belgesi ile tevsik edilecektir.
KDV mükellefiyeti bulunmayanların, ürün senetlerini ticari nitelik arz edecek şekilde teslimi durumunda, işlemlerin yalnızca ürün senedi teslimlerinden oluşması halinde KDV´den istisna tutulan bu işlemleri nedeniyle bunlar adına KDV mükellefiyeti tesis ettirilmesine gerek bulunmamaktadır.
3.2. Ürün Senetlerinin Borsa Aracılığıyla İlk Teslimi
3065 sayılı Kanunun 13/1-ğ maddesi ile 5300 sayılı Kanuna göre düzenlenen ürün senetlerinin, ihtisas/ticaret borsaları aracılığıyla ilk teslimi KDV´den istisna edilmiştir. Buna göre, ürün senetlerinin ihtisas/ticaret borsalarında kayıt ve tescil ettirildikten sonraki ilk teslimleri KDV´den müstesnadır. Söz konusu istisna tam istisna mahiyetinde olup, bu işlem nedeniyle yüklenilen vergiler, Kanunun 32´nci maddesi uyarınca, mükellefin vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanacak Katma Değer Vergisinden indirilir. Vergiye tabi işlemlerin mevcut olmaması veya hesaplanan verginin indirilecek vergiden az olması hallerinde indirilemeyen Katma Değer Vergisi, KDV Genel Uygulama Tebliğinin (II/B-9.) bölümündeki açıklamalara göre iade edilir.
3.3. Ürün Senetlerinin İlk Tesliminden Sonraki (İkincil) Teslimleri
3065 sayılı Kanunun 17/4-t maddesinde ürün senetlerinin ilk teslimi ile ürünü depodan çekecek olanlara teslimi arasındaki teslimler, kısmi istisna kapsamına alınmıştır.
Buna göre, ürün senedinin ilk tesliminden sonra KDV mükellefleri tarafından tesliminde de (ürünü depodan çekecek olanlara teslimi hariç) KDV hesaplanmaz.
Öte yandan, aynı maddeye göre, bu kapsamda vergiden istisna edilen işlemler bakımından Kanunun 30/a maddesi hükmü uygulanmaz. Buna göre, KDV mükellefiyeti olanlar kısmi istisna kapsamına giren bu teslimleri dolayısıyla yüklendikleri vergileri indirim konusu yapabilirler, ancak iade olarak talep edemezler.
3.4. Ürün Senetlerinin Ürünü Depodan Çekecek Olanlara Teslimi
3065 sayılı Kanunun 1/3-d maddesi uyarınca 5300 sayılı Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanunu kapsamında düzenlenen ürün senetlerinin, senedin temsil ettiği ürünü depodan çekecek olanlara teslimi, bu teslimin ticari, sınai, zirai faaliyet ya da serbest meslek faaliyeti kapsamında yapılıp yapılmadığına bakılmaksızın KDV´ye tabi bulunmaktadır. Bu hükümlere göre, ürün senetlerini ürünü depodan çekecek olanlara teslim edenler, KDV mükellefi olmasalar dahi bu teslim KDV´ye tabidir.
3.4.1. Ürün Senetlerinin Ürünü Depodan Çekecek Olanlara Tesliminde Vergiyi Doğuran Olay:
KDV Kanununun 10/1-k maddesi uyarınca, vergiyi doğuran olay 5300 sayılı Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanununa göre düzenlenen ürün senetlerinin temsil ettiği ürünlerin depodan çekilmesi anında meydana gelmektedir.
3.4.2. Ürün Senetlerinin Ürünü Depodan Çekecek Olanlara Tesliminde Matrah:
KDV Kanununun 23/1-d maddesi uyarınca, 5300 sayılı Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanunu kapsamında düzenlenen ürün senetlerinin, senedin temsil ettiği ürünü depodan çekecek olanlara tesliminde, senedin en son işlem gördüğü borsada oluşan değeri KDV´nin matrahıdır.
3.4.3. Ürün Senetlerinin Ürünü Depodan Çekecek Olanlara Tesliminde sorumluluk Uygulaması:
3065 sayılı KDV Kanununun 9/3 maddesinde, 5300 sayılı Kanuna göre düzenlenen ürün senetlerinin, senedin temsil ettiği ürünü depodan çekecek olanlara teslimine ait KDV´nin ödenmesinden lisanslı depo işleticilerinin sorumlu olduğu belirtilmiştir.
Malın depodan çekilmek istenmesi halinde, ürün senedi ile fatura ya da alıma ait diğer belgelerle birlikte lisanslı depo işleticisine başvurulur. İşletici, senedin en son işlem gördüğü borsada oluşan değeri tespit eder. KDV tutarını bu değer üzerinden hesaplar ve alıcıdan tahsil eder. Karşılığında "Lisanslı Depo İşleticileri İçin Katma Değer Vergisi Tahsilat Belgesi"ni en az bir asıl ve bir örnek olarak düzenleyip asıl nüshayı alıcıya verir. Belgede gösterilen KDV tutarı, lisanslı depo işleticisi tarafından sorumlu sıfatıyla beyan edilir. KDV mükellefi olan alıcılar işleme ait KDV tutarını bu belgeye dayanarak indirim konusu yapabilirler.
Lisanslı depo işleticileri, bu işlemlere ait KDV´yi, aylık vergilendirme dönemi içerisindeki ürün çekişlerinin tamamını kapsayacak şekilde 2 No.lu KDV beyannamesi ile bağlı oldukları vergi dairesine beyan edip öderler.
Maliye Bakanlığınca lisanslı depo işletmeciliği faaliyetinde bulunan bir mükellefe verilen özelgede; "Lisanslı depoya konulan pamuğun fiilen depodan çekilmesi durumunda, bu işleme ilişkin vergiyi doğuran olay söz konusu ürünün depodan çekildiği anda meydana gelmekte olup, senedin en son işlem gördüğü borsada oluşan değeri üzerinden % 1 oranında hesaplanacak KDV´nin tarafınızdan sorumlu sıfatıyla beyan edilip ödenmesi gerekmektedir. Şirketiniz tarafından verilen ve birden fazla vergilendirme döneminde devam eden depolama hizmetine ait KDV´nin ise Şirketinizce her bir vergilendirme dönemine isabet eden depolama hizmet bedeli üzerinden genel oranda (%18) hesaplanarak mükellef sıfatıyla beyan edilip ödeneceği tabiidir." şeklinde açıklamalar yer almaktadır.
4.Sonuç
3065 sayılı KDV Kanununun 1/3-d maddesi uyarınca, 5300 sayılı Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanunu kapsamında düzenlenen ürün senetlerinin, senedin temsil ettiği ürünü depodan çekecek olanlara teslimi, bu teslimin ticari, sınai, zirai faaliyet ya da serbest meslek faaliyeti kapsamında yapılıp yapılmadığına bakılmaksızın KDV´ye tabi bulunmaktadır. Kanunun 10/1-k maddesine göre bu işlemde vergiyi doğuran olay, ürün senetlerinin temsil ettiği ürünlerin depodan çekilmesi anında meydana gelmektedir. Kanunun 23/1-d maddesi uyarınca söz konusu işlemde KDV matrahını, ürün senedinin en son işlem gördüğü borsa değeri oluşturmaktadır. Diğer taraftan, Kanunun 9/3 maddesinde, 5300 sayılı Kanuna göre düzenlenen ürün senetlerinin, senedin temsil ettiği ürünü depodan çekecek olanlara teslimine ait KDV´nin ödenmesinden lisanslı depo işleticilerinin sorumlu olduğu belirtilmiştir. Öte yandan, lisanslı depoculukta kullanılan ve depoya konulan ürünü temsil eden ürün senetlerinin her el değiştirme aşaması ayrı bir teslim olup, bu teslimler ticari, sınai, zirai faaliyet ya da mesleki faaliyet kapsamında ifa edilmek şartıyla KDV´nin konusuna girmekle birlikte söz konusu teslimler 3065 sayılı Kanunun 13/1-ğ ve 17/4-t maddeleri ile KDV´den istisna edilmiştir.
