Dijital Piyasa

Bugün size son zamanlarda adını sıkça duyduğumuz kripto paradan bahsedeceğim. Nedir bu kripto para? Ne işe yarar? Nereden çıktı? gibi sorulara cevap arayacağız. Öncelikle kripto paranın ne olduğunu açıklayayım. Kripto para, işlemleri güvenceye almak için şifreleme kullanan, çalışma şekli nakite alternatif bir değişim aracı olarak tasarlanmış bir sanal unsurdur. Kripto paralar bir nevi dijital dövizdir. Kripto paralar normal sistemlerin aksine tümüyle merkeziyetsizdirler. Umumi işlem veri tabanı olan dağıtık muhasebe defteri olarak işlev gören bir blok zincirinden gelmektedirler. Merkeziyetsizlik, işlem ve sahip kayıtları, yeni arz oluşturma kuralları, sahipliğinin kriptografik tekniklerle sadece sahibince ispat edilebilmesi, paranın sadece sahibinin emriyle el değiştirebilmesi ve aynı anda aynı kripto para için birden fazla işlem yapılırsa sadece birinin yerine getirilmesi kripto parada istenilen özelliklerdir. Uzmanlar, kripto paraların toplam piyasa değerinin önümüzdeki yıllarda trilyon dolarlara çıkabileceğini tahmin etmektedir. İlk kripto para Bitcoin olmuştur. Satoshi Nakamoto adı ile bilinen kişi veya grup tarafından 3 Ocak 2009’da ilk Bitcoin ağını hayata geçirmişlerdir. İlk Bitcoin transferi Satoshi Nakamoto’ya geliştirmesi için ona yardım sağlayan kriptograf Hal Finney arasında gerçekleşmiştir. İlk alışveriş 22 Mayıs 2010 tarihinde on bin Bitcoin karşılığında pizza alımı ile gerçekleşmiştir. Şimdiye kadar çıkarılmış ilk Bitcoin bloğunun adına ‘’ Genesis’’ adı verilmiştir. Genesis Blok, tüm Bitcoin ticaret sisteminin temelinin oluşturur ve blok zincirindeki diğer tüm blokların prototipidir. 2009 yılında Satoshi Nakamoto tarafından yaratılmıştır. Maksimum Bitcoin sayısı Genesis Blokta yirmi bir milyonla ile sınırlandırılmıştır. Bitcoin keyfi olarak oluşturulamaz. Madencilik ile ortaya çıkarılabilir. Nasıl biz değerli madenleri çıkarmak için fiziksel bir alandan çıkartıyorsak, Bitcoin de dijital yollar ile çıkarılabiliyor. Bitcoin ’in kurucusu diğer değerli madenlerde olduğu gibi Bitcoin arzının da sınırlı olmasını şart koştu ve bu yüzden bu sayıyı toplam yirmi bir milyon ile sınırlandırdı. 22 Temmuz 2013 tarihi itibarıyla dolaşımdaki Bitcoin’lerin toplam değeri 1,2 milyar dolar seviyesindeyken 26.07.2020 tarihi itibarıyla yüz seksen üç milyar dolara yaklaşmıştır. Güncel olarak üretilmiş toplam Bitcoin miktarı on sekiz buçuk milyona yaklaşmıştır. Bitcoin Derin Ağ’da (Deep Web) en çok kullanılan para birimidir. 2014 itibarıyla bazı firmalar Bitcoin ile ödeme kabul etmeye başlamıştır. Günümüzde ülkemizde bulunan bazı bankalarda Bitcoin işlemleri için kullanılabilmektedir. Bitcoin ’den sonra birçok kripto para çıkmıştır. Bu paralara altcoin adı verilir. Şu an piyasada işlem gören yüzlerce altcoin vardır. Bazı devletler kendi kripto paralarını çıkartmışlardır. Bu kripto paraları kullanarak iş anlaşmaları dahi yapmışlardır. Dünya Ekonomik Forumu tarafından yapılan araştırmaya göre dünyada en çok kripto para kullanan ülkeler arasında Nijerya birinci sırada biz ise dördüncü sıradayız. Kripto paralar, Y kuşağının kripto paraya olan ilgisinden dolayı her geçen gün popülaritesini arttırmaya devam ediyor. Kripto paraların popüler olması ile kripto sanatta hayatımızda yer almaya başladı. Kripto para birimlerinin kullandığı teknoloji bu kez sanat eserlerinin özgünlüğünü tescil ediyor. Bunlara NFT deniyor. NFT, benzersiz bir dijital öğeyi temsil edebildiği ve bu nedenle birbirinin yerine geçemeyen, blok zinciri adı verilen bir dijital defterdeki bir veri birimidir. NFT'ler sanat, ses, video, video oyunlarındaki öğeler ve diğer yaratıcı çalışma biçimleri gibi dijital dosyaları temsil edebilir. Dijital dosyaların kendileri sonsuz bir şekilde yeniden üretilebilirken, onları temsil eden NFT'ler temel blok zincirlerinde izlenir ve alıcılara sahiplik kanıtı sağlar. Bu teknoloji ile oluşturulan sanat eserleri orijinal hali ile başka yerlerde bulunmuyor. Geçtiğimiz günlerde altmış dokuz milyon üç yüz bin dolara böyle bir sanat eseri satılmıştır. Teknoloji ve gelecek bizi her geçen gün şaşırtmaya devam ediyor. Kim bilir daha neler göreceğiz? Umarım sadece iyi anlamlarda şaşırırız.