ADEM NALBANT
Daha önce Halk Eğitim Merkezi, Kızılırmak İlk Okulu, Jandarma Lojmanları ile Şehitler Parkını kapsayacak şekilde yapılacak yeni meydan düzenlemesinin bir bölümünde yer alması düşünülen cami projesi gündeme gelmişti. Son olarak Belediye Başkanı Sami Aydın da buraya modern bir cami yapılacağı yönünde açıklamada bulunmuştu.
Cami projesiyle ilgili farklı bir fikir de bu kez MÜSİAD Sivas Başkanı Avukat Mustafa Coşkun’dan geldi.
Konu ile ilgili Gazetemize konuşan Coşkun, 2014 yılında yapılan mahalli seçimler sürecinde Sivas ile ilgili değişik projelerin adaylar tarafından dile getirildiğini hatırlatarak, ‘Bunlardan birisi de mevcut Cumhuriyet Meydanı’na komşu yeni meydanlar oluşturulması ve bunlardan biri üzerine de cami yapılması önerilmişti. Bazı dernek ve vakıflarda konu ile ilgili olarak değişik tekliflerde bulunmuşlardı’ dedi.
DİĞERLERİYLE UYUMLU VE TAMAMLAYICI OLMALI
Konuyu yaklaşık bir yıldan bu yana incelediklerini ve ilgili kurumlarda araştırma yaptıklarını ifade eden Mustafa Coşkun ‘Cami yeri olarak düşünülen Halk Eğitim Merkezi ve Kızılırmak İlk Okulu arazisine 1935 yılında satılan ve daha sonra da yıkılan Ahmet İzzet Paşa Camisinin yeniden yapılmasının uygun olacağı sonucuna vardık. Bu sonuca ulaşırken caminin yapılacağı yerin bin yıllık tarihi eserlerin ve 19. Yüzyıl Osmanlı Mimarisini yansıtan eserlerin çok yakınında olmasını dikkate aldık. Ayrıca buraya yapılacak caminin diğer tarihi eserlere uyumlu ve tamamlayıcı bir mimariye sahip olması gerekiyordu’ diye konuştu.
Daha sonra Ahmet İzzet Paşa ve yaptırdığı cami hakkındaki bilgileri aktaran Av Coşkun, ‘Ahmet İzzet Paşa 1800 – 1893 yılları arasında yaşamış değerli bir asker ve devlet adamımız, Şeyhülvüzera Hacı Ahmet İzzet Paşa olarak da anılmakta olup, uzun yıllar değişik şehirlerde Valilik yapmış Harput ve Sivas’ta Valilik yaptığı yıllarda her iki ile de birer cami yaptırmış. Elazığ’da yaptırdığı cami yenilenmiş olup, adına vakıf kurulmuş ve halen ibadete açıktır. Sivas’ta başarılı bir Valilik hizmeti veren İzzet Paşa şuanda Kongre Müzesi olarak kullanılan bina ile Jandarma Binası arasındaki yerde adıyla anılan ve ortalama olarak kale camisi büyüklüğünde ahşap bir cami yaptırmıştır’ ifadelerini kullandı.
MAALESEF İLK SATILAN CAMİ OLDU
Coşkun şunları söyledi:
‘Sivas’a önemli bir hizmeti geçmediği halde Valilik yapanların birçoğunun ismini değişik yerlerde görmekte iken. Diğer taraftan kendi parası ile cami yaptıran başarılı bir valimizin, askerimizin ismini yok ediyoruz. Geçmişte yapılmış bu vahim hatanın yapılacak yeni meydan projeleri ile birlikte düzeltileceğine inanmak istiyoruz. 1927 yılından itibaren Türkiye çapında camiler ve mescitler tasnif edilmeye başlanmış, birçok cami cemaati bulunmadığı tespit edilerek ihale ile belediyelere veya gerçek kişilere satılmıştır. O yıllarda Vakıflar Kanununda ‘Mimari kıymeti olan camilerin satılamayacağı’ hükmü olmasına rağmen o zamanki Maarif Vekâleti’nin düzenlediği raporla camiler satışa çıkarılmıştır. Maalesef ilk satılan cami de 623 Lira 90 Kuruş ile Sivas’ın Tarihi Merkezinde bulunan İzzet Paşa Camisidir.’
YAPILAN HAKSIZLIK VE VEFASIZLIK GİDERİLMELİDİR
İzzet Paşa Camisinin satışına ilişkin evrakı başta Vakıflar Bölge Müdürlüğü olmak üzere ilgili kurumlardan araştırdıklarını, ancak konu ile ilgili bir dosyaya ulaşamadıklarını kaydeden Coşkun şöyle devam etti:
‘Yeni yapılacak meydanın uygun bir yerine mümkünse Halk Eğitim Merkezi ve Kızılırmak İlk Okulunun bulunduğu araziye İzzet Paşa Camisinin ihya edilerek yeniden yapılmasını istiyoruz. Caminin şuan elimizde olan ve değişik yönlerden çekilmiş fotoğrafları bulunmaktadır. Bu fotoğraflardan hareketle mimarlarımız 19. Yüzyıl Osmanlı tarzı ahşap cami modeline uygun bir proje yapmalı ve en kısa sürede İzzet Paşa’ya ve Sivaslılara yapılan haksızlık ve vefasızlık giderilmelidir.’
ÇOK SAYIDA GÜZEL ÖRNEKLER VAR
Yıkılan camilerin ihyası konusunda gerek İstanbul’da gerekse Balkan ülkelerinde çok sayıda güzel örnekler bulunduğuna dikkat çeken Coşkun, ‘Benzeri uygulama ve çalışmalar gerek yurt içinde gerekse yurt dışında bulunan ve değişik sebeplerle yıkılan tarihi cami ve mescitler için yapılmış olup çok sayıda örnek mevcuttur. İstanbul’da ve Balkan ülkelerinde bir çok cami ve mescit bu şekilde ihya edilmektedir. Bunun en güzel örneklerinden birisi Karadağ’da bulunan Kumluk Camisi olup Osmanlı sonrası Krallık tarafından yıkılmış eski fotoğraflarından hareketle Alanya Halkının katkıları ile aynı yere yeniden yapılmıştır. İstanbul’da da önceki yıllarda değişik sebeplerle (yol, meydan düzenlemeleri vb.) yıkılan camiler/mescitler yeniden yapılmış olup halen İstanbul Karaköy’de önceki yıllarda yıkılmış olan bir caminin yapılması ile ilgili çalışmalar devam etmektedir’ dedi.
ESER YENİDEN SİVAS’A KAZANDIRILMALI
‘İzzet Paşa Camisi aslına benzer şekilde yeniden yapılırken ilgili kurum ve kuruluşlara ait arşivlerden ve mevcut fotoğraflarından faydalanılmalı, eser yeniden Sivas’a kazandırılmalıdır’ diyen MÜSİAD Sivas Başkanı Coşkun açıklamasının devamında şu ifadelere yer verdi:
‘Konu ile ilgili olarak görüş bildiren yetkililerimiz buraya yapılacak caminin ‘modern’ bir cami olacağını Cumhuriyet dönemi eseri olacağını söylemektedirler. Biz bu ifadelerden tam olarak neyin kast edildiğini anlayabilmiş değiliz. Cumhuriyet döneminde yapılmış olup ‘Cumhuriyet Dönemi Cami Mimarisi tarzını’ yansıttığı söylenebilecek bir camimiz bulunmamaktadır. Camilerin bir çoğu İstanbul’daki Selatin Camilerinin taklidinden ibarettir. İlimizin tarihi merkezinde yapılacak bir caminin çok yakınlarında bulunan tarihi eserlerle mimari açıdan uyumlu olması gerekmektedir. Bu alana ‘modern’ bir cami değil İzzet Paşa Camisi gibi bir eserin yakışacağını ve aykırı düşmeyeceğini düşünüyoruz.’
‘AYNALI ÇARŞI’ ŞİDDETLE ELEŞTİRİLMİŞTİ
Sivas’ın modern bina hevesi ile Cumhuriyet Meydanı gibi tarihi eserlerle dolu meydanının çirkinleştirmiş bir şehir olarak Sivas’a gelen herkesin dikkatini çektiğini vurgulayan Coşkun, ‘Muhafazakar bir Belediye yönetimi döneminde ‘Aynalı Çarşı’ olarak bilinen bina yapılmış başta Rahmetli Mimar Turgut Cansever Hoca olmak üzere konunun uzmanı kişiler tarafından şiddetle eleştirilmiştir. Eleştirilerin haklılığı herkesçe kabul edilmekte ancak bir çözüm üretilememektedir. Bu acı tecrübeden sonra yeni bir yanlışa imza atılmamalıdır’ şeklinde konuştu.
‘TARİHİ MERKEZİN SİLUETİNİN BOZULMAMASI GEREK’
Sivas’ın tarihi merkezinin silueti bozulmaması gerektiğini dile getiren Coşkun, şu öneriyi dile getirdi:
‘Osmanlı Dönemi ahşap cami mimarisini yansıtan bir cami ile şehrimizin tarihi meydanını ve etini tamamlayan bir eser yapılmalıdır. Cami yapılması düşünülen bu yere çok büyük bir caminin de uyumlu olmayacağını ve bin yıllık çifte minare gibi eserleri gölgede bırakacağını düşünüyoruz. Büyük çaplı ve külliye tarzında yapılacak böyle bir caminin şehrimizin yeni gelişen ve yeni imara açılan kısımlarında bir merkez oluşturacak şekilde yapılmasını ve tüm ihtiyaçları karşılayacak şekilde projelendirilmesini öneriyoruz. Buraya yapılacak caminin ana binasının İzzet Paşa Camisi gibi küçük olmasını ancak dış cemaat mahallinin büyük olarak projelendirilmesini öneriyoruz. Bu sebeple çevre düzenlemesi yapılırken dış cemaat mahallinin geniş tutulmasıyla özellikle yaz aylarında ve akşam vakitlerinde düzenlenebilecek dini etkinlikler ile Cuma namazları için geniş alan ihtiyacına da cevap verilmiş olacaktır. Ayrıca yıllardır sürüncemede kalan ve yılan hikayesine dönen Jandarma Lojmanlarının taşınması ve binaların yıkılması konusunun da daha fazla geciktirilmeden çözülmesini istiyoruz. Jandarma Lojmanları yıkılmadan söz konusu alanın meydan olarak düzenlenmesi ve bir bölümüne de İzzet Paşa Camisinin yapılması gecikecektir. Sayın Bakanımızın şehrimizin öncüsü olarak konuyu acilen çözmesini bekliyoruz.’
Son olarak Coşkun şunları aktardı:
‘Caminin yapılacağı yer Cumhuriyet Meydanı ile 5. Piyade Er Eğitim Tugayı arasında bulunan tarihi eserlerin tam ortasında yer alacaktır. En Yukarıda Selçuk Anadolu lisesinden başlayarak, Kadın Cezaevi, Etnografya Müzesi, Eski Numune Hastanesi takiben İzzet Paşa Camisine ve oradan da Cumhuriyet Meydanına ve tarihi şehir merkezine bir tarih yolculuğu yapılmış olacaktır. Genç, gayretli ve yeni önerilere açık olduğunu müşahede ettiğimiz Valimiz ve Belediye Başkanımızdan konuya ilgi göstereceklerini umuyor ve bekliyoruz.’
Editor : Haberpanelim
