Oğuzhan SARZEP
Sivas Yiyecek Maddeleri Yapanlar ve Satanlar Esnaf Odası Başkanı Mehmet Akgül, zincir marketlerin küçük esnafa büyük darbe vurduğunu söyledi.
Zincir marketlerin sektörde toplam pazar payının hızla arttığını belirten Başkan Akgül, “Türkiye’de zincir market sektöründe ilk sırayı A101, BİM ve ŞOK gibi market zincirleri oluşturmaktadır. Bu marketler Türkiye’nin 81 ilinde, tüm ilçelerde, hatta her sokakta faaliyet göstermektedir ve uluslararası raporlara göre dünyanın en hızlı büyüyen şirketleri arasında yer almaktadır. Salgın sürecinde bu market zincirleri kasalarını doldurmakla kalmamış, aynı zamanda online satış ve dijital aplikasyonlar ile kendi üretim portföylerini de genişletmişlerdir. Bu orantısız büyüme, başta mikro ve küçük işletmeler olmak üzere ülkemizdeki esnafları oldukça olumsuz etkilemekte ve zincir marketlere karşı giderek daha da savunmasız hale getirmektedir. Zincir marketlerin organik ilişki ve iş birlikleri de bu marketlerin kanserli hücre gibi ülkemizin her mahallesinde, hatta sokağında büyümesini kolaylaştırmaktadır” dedi.
SALGINDA ZİNCİRLERİNE YENİ HALKALAR TAKTILAR
Hızlı tüketim malları perakendeciliğinde ilk 4 teşebbüsün 3’ünün zincir marketler olduğunu vurgulayan Başkan Akgül, “Buna göre bu marketlerin pazar payları artarken, yerel ve küçük marketlerin pay kaybettiği görülmektedir. Zira bu marketlerde ortalama 5 bin ila 15 bin çeşit ürün satışa sunulduğu resmi raporlarda yer almaktadır. Bu marketlere ilişkin bir diğer önemli husus, tedarikçilerle yapılan sözleşmelerin haksız rekabet sonucu küçük ve orta ölçekli perakendecileri kapanmaya zorlamasıdır. Promosyonlu ürün satışından fiyat artışlarına ürün tedarik sürecinde yaşanabilecek sorunlara kadar hemen her konuda zincir marketler, oluşabilecek tüm ekonomik kaybı haksız ve adil olmayan şekilde perakendecilere yıkmaktadır. Salgında orantısız büyüme sonucu bu marketler zincirlerine yeni halkalar takmıştır. Alınan tedbirler doğrultusunda hafta sonu yasakları nedeniyle semt pazarlarının kurulamaması gibi kısıtlamalar tüketiciler zincir marketlere mecbur bırakılmıştır” açıklamasında bulundu.
ESNAF ODALARININ ONAYI OLMADAN AÇILMAMALI
Esnafı bitiren bu zincir marketlere karşı tedbir alınmasını isteyen Başkan Akgül, “Neden tedbir çağrılarımıza yanıt gelmiyor? Bugün burada yine tekrar ediyorum ve tedbir çağrılarına kulak verilip, ivedi olarak hayata geçirilmesini talep ediyorum. Avrupa’da örneği olan zincir marketlere yönelik yönetmelik, bir an önce iktidar tarafından hazırlanmalıdır. Zincir marketlerin ürün çeşitliliği sınırlandırılmalıdır. Sattıkları ürünler 15 bin çeşidi bulmaktadır, okul zamanı önlük, lastik zamanı lastik, beyaz eşya, zücaciye, gıda bizim küçük esnafımızı bitirmektedir. En büyük tedbiri Türkiye Büyük Millet Meclisi almalıdır, sözleşmeleri Türk Ticaret Kanununa göre yapmalı , sözleşmelerden feragat olmamalıdır. Zincir marketler esnaf odalarının onayı olmadan açılmamalıdır, haftanın belirli günlerinde bu marketler açılmamalı, belirli günlerde kapatılmalıdır, ürün çeşitliliği azaltılmalıdır” dedi.
2 MİLYON ESNAFIMIZ ÜÇ HARFLİ ZİNCİR MARKETLERDEN BÜYÜKTÜR
Başkan Akgül, konuşmasının devamında şu ifadelere yer verdi: “Bu zincir marketler eskiden illerde birer ikişer varken şimdi her meskenin altında açılmış küçük esnafı yok etmektedir. Sadece küçük esnafı değil orta ölçekli dağıtım kanallarını, orta ölçekli toptancıları da yok etmektedir. Bu marketlerin kazandıkları kendi kazandığı ilde kalmıyor, kendi genel merkezlerinin eline geçmektedir, çok uluslu sermaye şirketlidir bunlar. Vatanını, ilini seven küçük esnafına sahip çıkmalıdır, dün söylediğimizi bugün de söylüyoruz, ekonominin çöküşüne neden olmamak için bir an önce ilimizde ve ülkemizde bu sorunlar ele alınmalıdır. Çözüm önerimizin temelinde pazar payının yüzde 50’sinden fazlasını domine eden ve tekelleşen bu marketlerin denetlenmesi ve rekabetin sağlanması adına esnaf odaları ila yerel üreticilerin çıkarlarını koruyan bir mevzuatın oluşturulmasıdır. 2 milyon esnafımız üç harfli zincir marketlerden büyüktür.”
Tüketicilere seslenen Akgül, “Küçük esnaf kaderine terk edilmemelidir. Buradan tüketicilerde sesleniyorum: Küçük esnafa sahip çıkıp, küçük esnafınızdan alışveriş yapınız” dedi.
