Global Liderler Zirvesi'nin (Global Leader Summit) açılışında konuşan Ticaret Bakanı Ömer Bolat, yapay zeka teknolojisinin gelecek 10-15 yılda nereye evrilebileceğini bugünden dahi tasavvur etmenin çok zor olduğunu vurgulayarak, "Muhtemel fayda ve fırsatların yanında, yapay zeka çağının pek çok kaygıları, soru işaretini de beraberinde getirdiğine dikkat çekmek isterim. Bu kadar yıkıcı bir teknolojinin insanlığı tedirgin etmesi elbette kaçınılmazdır." dedi.
Dünyadaki ekonomik sorunlarr, jeopolitik gerilimler, iklim değişikliği, kuraklık, sıcak savaşlar ve çok ciddi enerji sıkıntılarının olduğu bir ortamda başarılı, güçlü liderlere her zamankinden daha fazla ihtiyaç duyulduğunu ifade eden Bolat, şunları kaydetti:
"Sadece benim olsun' anlayışıyla 'sadece ben varım' anlayışıyla hareket eden ve kendinden başkalarına daha kötü durumlara düşsün diye bekleyen lider tiplerinin dünyamızda çok ciddi sorunlara, ihtilaflara yol açtıkları çok açıktır. Bu nedenle dünya 5'ten büyüktür ya da daha adil bir dünya mümkündür anlayışıyla herkes için yaşanabilir, hakkaniyetli, adaletli bir dünya arayışında olunması çok büyük önem taşımaktadır. Türkiye olarak bunun bayraktarlığını yapmamızdan da büyük bir kıvanç duyuyorum."
Bolat, dünya gündeminin diğer bir önemli konusunun da küresel ısınma ve iklim değişikliği başta olmak üzere sürdürülebilirliğe ilişkin endişeler olduğunu belirterek Bakanlık olarak açıkladıkları Yeşil Mutabakat Eylem Planı ile de Türkiye'nin sürdürülebilir ve kaynakları etkin bir ekonomiye geçişine katkı sağlama planının yürürlükte olduğunu dile getirdi.
Bolat, "Bu plan kapsamında sınırda karbon düzenlemeleri, yeşil ve döngüsel bir ekonomi, yeşil finansman, temiz ekonomik ve güvenli enerji arzı, tedariki, sürdürülebilir tarım, sürdürülebilir akıllı ulaşım, iklim değişikliği ile mücadele, diplomasi ve Avrupa Yeşil Mutabakatı bilgilendirme ve bilinçlendirme faaliyetleri başlıkları altında belirlenen hedeflere ulaşılmak amacıyla hayata geçirilecek eylemlere yer verdik." diye konuştu.
Ticaret Bakanlığı'nın sürdürülebilirlik ve yeşil dönüşüm konularında özel sektörde çok ciddi destekler sağladığını söyleyen Bolat, "Bu çerçevede bir ay önce kamuoyuna takdimini yaptığımız 'Responsible Programı' adı altında uygulamaya başladığımız Yeşil Mutabakata Uyum Projesi Desteği ile şirketlerin kurumsal sürdürülebilirlik odaklı dönüşümü sağlamaları için farkındalığın sağlanması, mevcut durum analizinin yapılması, mevcut durumun iyileştirilmesine yönelik yol haritası hazırlamak ve şirketlerin ulusal ve uluslararası fonlara erişiminin kolaylaştırmak amacıyla şirketlerin alacağı danışmanlık hizmeti giderlerini 5 yıl boyunca yüzde 50 oranında Ticaret Bakanlığımız destekleyecektir." ifadelerini kullandı.
Sürdürülebilirlik ve yeşil mutabakata uyum noktasında şirketlerin ihtiyaç duyduğu konuların desteklendiğini, tüm süreçlerin sürdürülebilir olmasını hedeflediklerini dile getiren Bolat, şu değerlendirmede bulundu:
"Bu amaçla gıdadan otomotive, tekstilden kimyaya birçok sektör de yeşil dönüşüm ve sürdürülebilirlik odaklı UR-GE projeleriyle de UR-GE desteği kapsamına alınmıştır. UR-GE projeleriyle üretimde rekabetçiliğin geliştirilmesi projeleriyle firmalar yeni süreçte ihtiyaçları olan eğitim ve danışmanlıkları alırken, kümelenme anlayışı çerçevesinde birlikte işbirliği yaparak verimlilik ve yenilik kapasitelerini güçlendirme imkanına kavuşacaktırlar."
Küresel ısınma ve iklim değişikliğiyle birlikte tüketicilerin de çevre duyarlılığının artması ve yeşil ürünlerle yeşil firmalara yönelmesi üzerine firmaların "yeşil pazarlama" stratejileri geliştirdiğine dikkati çeken Bolat, şöyle devam etti:
"Bazı durumlarda da bazı firmaların tamamen 'yeşil aklama' gibi tüketicileri aldatıcı uygulamalarda bulunabildiklerini görmekteyiz. Bu çerçevede, Ticaret Bakanlığımız bünyesinde yer alan Reklam Kurulu marifetiyle söz konusu aldatıcı çevre beyanlarına yönelik inceleme, denetim ve gerektiğinde cezai uygulama faaliyetleri devam etmektedir. Yanıltıcı çevresel beyanlarla yeşil aklama uygulamalarına karşı tüketicileri korumaya kararlıyız. Gerçekten yeşil ekonomiye uyum ve sürdürülebilirlik faaliyetlerinde bulunan firmaların da bu konuda ayrıştırılmasını desteklemekteyiz."
Kaçakçılıkla mücadelede yapay zeka destekli uygulama
Bolat, gümrük süreçlerinin basitleştirilmesi, hızlandırılması, gümrük işlemlerinin dijitalleştirilmesi amacıyla Bakanlık çerçevesinde gümrük idarelerinde yapay zeka teknolojilerini kullandıklarını belirtti.
Bu amaçla gerek dijital dönüşüm hamlesi ve dijital çağın gereklilikleri noktasında kaçakçılıkla mücadelede teknik altyapılarına yapay zeka destekli uygulamalar kazandırdıklarını aktaran Bolat, "Bu noktada Muhafız adı verilen bir yapay zeka yazılımı kullanmaktayız. Diğer taraftan araçların, konteynerlerin, tarama sistemlerinde kullanmak üzere yerli ve milli teknolojiyle geliştirdiğimiz MİLTAR ekosisteminde de yapay zeka devreye sokulmuştur." dedi.
Bolat, dijital dönüşüm vizyonu doğrultusunda ihracatta da yapay zeka teknolojilerini kullandıklarını kaydederek, "Bu amaçla geliştirilen yapay zeka destekli Kolay İhracat Platformu (KİP), ihracatçılarımızın ürünlerini nerelere ihraç edecekleri, hangi ürünleri ihraç etmeleri gerektiği gibi sorulara makine öğrenmesi algoritmalarını kullanarak çözümler sunmaktadır. Bu Kolay İhracat Platformu'nun en büyük yeniliklerinden birisi de makine öğrenmesi algoritmaları ile hedef pazar önerisi yapan 'Akıllı İhracat Robotu'dur. Bakanlığımız diğer taraftan iç ticarette düzenlemeler yaparken de iç ticaret faaliyetlerindeki hizmetleri de dijital ortama taşımaktadır." diye konuştu.
Ticaret sicil işlemlerinin elektronik ortamda gerçekleştirilmesi ve tüm sicil kayıtlarının elektronik ortamda tutulmasını sağlamak amacıyla ülke çapında hizmet veren merkezi bir veri tabanının kurulması gerektiğinin altını çizen Bolat, bu amaçla MERSİS'in yıllar önce faaliyete alındığını ve MERSİS Mobil Uygulamayla kuruluş, firma bilgileri sorgulama, kimlik numarası üzerine kısıt ekleme gibi işlemlerin artık çok hızlı ve kolay bir şekilde mobil cihazlar üzerinden de sağlandığını anlattı.
Bolat, yapay zeka teknolojilerinin kullanımına yönelik başka bazı projelerin de devam ettiğini kaydetti.
"İhracatçı firmaların küresel rekabete uyumu desteklenecek"
Ticaret Bakanı Ömer Bolat, "Türkiye Yüzyılı-Ticaretin Yüzyılı" başlığı altındaki proje yarışmasında "Tarife Arama (TARA) Motorunun Yapay Zeka ile Geliştirilmesi" projesinin birincilik ödülünü almaya hak kazandığını ve projenin Ulusal Yapay Zeka Stratejisi (2021-2025) Eylem Planı'na da eklendiğini hatırlattı.
Sürdürülebilir gelecek, sürdürülebilir büyüme için yeşil dönüşüm ve dijital dönüşüm sürecinin hızlandırılmasına yönelik politikaların hayata geçirilmesi ve uluslararası düzenlemelere uyum sağlanması başlıklarının bu ayın başında Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz'ın açıkladığı Orta Vadeli Program'ın (OVP) (2024-2027) temel hedefleri arasında da yer aldığını belirten Bolat, "Ayrıca firmalarımızın dijital teknolojilere yönelik kapasite ve kabiliyetlerinin desteklenmesi, geliştirilmesi yoluyla da ekonomik büyümemizin sürdürülebilirliğinin sağlanması programımızın temel hedefleri arasındadır." ifadelerini kullandı.
Bolat, OVP'nin kapsamında, küresel ölçekte rekabet gücünün artırılması amacıyla ihracatta yeşil ve dijital dönüşümü sağlayacak politikalar hayata geçirileceğini, uluslararası düzenlemelere uyumun artırılacağını, ihracatçı firmaların küresel rekabete uyumunun destekleneceğini söyledi.
Program süresince dünya ticaretinden alınan payı yükseltmek amacıyla ihracatın geleneksel ürünler ve pazar yapılarının geliştirilerek, yeni ürünler ve pazar çeşitliliğine de odaklanılacağını kaydeden Bolat, şu ifadeleri kullandı:
"Bu amaçla, mevcut ticaret anlaşmalarımızın derinleştirilmesi, geliştirilmesi, potansiyel ihracat pazarlarına yönelik yeni ticaret anlaşmalarının müzakere edilmesi ve bu amaçla ticaret diplomasisi kavramını en geniş, etkin şekilde kullanmak bizim önceliklerimiz arasındadır. İhracatçılarımızın rekabet güçlerinin ve dayanıklılıklarının artırılmasını teminen finansmana ulaşmalarının kolaylaştırılması ve maliyetin azaltılması da programımızın hedefleri arasındadır. Bu konuda son bir yılda çok önemli adımlar attığımızı da memnuniyetle ifade etmek istiyorum. OVP döneminde cari işlemler açığının azaltılarak sürdürülebilir, dengeli bir seviyede tutulması dış denge kaynaklı oluşabilecek risklerin azaltılması yoluyla dezenflasyon, enflasyonun düşürülmesi sürecine katkı sağlanması temel hedefimizdir."
Bakan Bolat, ihracat artışını teşvik eden, ithalatın sürdürülebilir bir seviyede kalmasını sağlayan, dış ticaret açığını makul seviyelere indiren, hizmetler sektöründe ülkenin güçlü rekabet gücü ve potansiyelini daha etkin kullanarak daha fazla sağlayan bir dış ticaret politikası uyguladıklarını dile getirdi.
2024'ün 8 aylık verilerinde, politikaların olumlu sonuçlar verdiğini, ihracattaki mal ve hizmetler sektöründe artış sürecinin devam ederken, ithalattaki azalmanın hızlandığını ve dış ticaret, cari işlemler açığının OVP hedeflerinden de daha aşağıya doğru olumlu bir şekilde gerilediğini gördüklerini söyleyen Bolat, "Hiç şüphe yok ki yapay zeka çağı, fırsatlarla olduğu kadar sorumluluklarla da doludur. Biz Ticaret Bakanlığı olarak hem yeşil mutabakata uyum hem de yapay zeka teknolojilerinin risklerinin azaltılması noktasında sorumluluk ve görevler almaya ve var gücümüzle çalışmaya hazırız." ifadelerini kullandı.
Bolat, iş dünyasının liderlerinden de "gelecek nesillere daha yaşanabilir bir dünya bırakma" vizyonuna destek vermelerini beklediklerini sözlerine ekledi.
"Ödeme açısından alıcıyla satıcı arasındaki ihtilaflar ortadan kaldırılacak"
Bakan Bolat, zirvesi öncesi gazetecilerin sorularını da yanıtladı.
Ticaret Bakanlığı olarak sektörel düzenlemeler ve yürürlüğe koyma yetkileri bulunduğunu dile getiren Bolat, "Geçen yaz döneminin başlarında, Kovid-19 döneminde başlayarak otomotiv sektöründeki yedek parça eksiklikleri nedeniyle çok ciddi bir çalkantı ve otomotiv fiyatlarında aşırı yükselişler vardı. Aldığımız tedbirlerle hem otomotiv hem emlak piyasasında özellikle 2. el satışlarda ciddi düşüşler oldu." diye konuştu.
Birinci el satışlarda stabil bir durumun son bir yıldır devam ettiğinin altını çizen Bolat, şunları kaydetti:
"Bu yaz boyunca çalıştığımız iki önemli düzenlememiz vardı. Emlak sektöründe tüketicileri korumak ve emlak piyasasındaki bazı manipülasyonları ve fiyat şişirmelerini engellemek için gerek satış noktasında gerekse kiralama noktasında mülk sahibinin ve birinci derece yakınlarının emlakçıyı e-devlet üzerinden girerek, yetki vereceği emlakçıyı belirlemesi ve bu şekilde de güvenli satış veya kiralama işleminin gerçekleştirilmesi. Bu düzenlememiz 15 Eylül'de başladı. Şu anda deneme safhasında 1 Ocak'tan itibaren kesin olarak yürürlüğe girecek. Bir diğer önemli düzenlememiz de motorlu taşıt satışlarında yayınladığımız yönetmelik oldu. Yine burada da özellikle araç satışlarında çeşitli tüketici mağduriyetleri oluşmaması anlamında 27 Eylül'de başlayacak olan güvenli ödeme mekanizması.
Onun da hazırlıkları tamamlanıyor. Böylece hem emlak hem otomotiv gibi tüm vatandaşlarımızı yakından ilgilendiren bu iki önemli alanda piyasada çok ciddi bir güven sağlanmış, tüketici mağduriyetleri önlenmiş olacak. Böylece ödeme açısından da alıcıyla satıcı arasındaki ihtilaflar ortadan kaldırılacak. Yetki ve sorumluluk Ticaret Bakanlığı'nda olduğu için de gerekli mevzuat düzenlemelerini Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın onayından geçtikten sonra yayınlamış oluyoruz. Piyasa ne kadar istikrara kavuşursa ne kadar düzene girerse, alım satım faaliyetlerinde güven oluşursa, ekonomi ve ticaret büyürse biz o kadar memnun oluruz."
"Yenilenmiş ürünler mevzuatını çıkardık"
Bolat, evden eve satışlarda da yeni bir düzenlemenin ağustos sonunda yürürlüğe girdiğini ifade ederek, çok sayıda ev hanımının iştigal alanı olarak kullandığı bu sektörde tüketiciler arasında cayma hakkının genişletilmesi uygulamasını getirdiklerini ve bu işle iştigal eden özellikle ev hanımları noktasında da koruyucu bir düzenleme olduğunu söyledi.
Yenilenmiş ürünler mevzuatını çıkardıklarını belirten Bolat, sözlerini şöyle sürdürdü.
"Cep telefonları, iPad, elektronik saat gibi, birçok çok ciddi döviz harcanması yapılan ve ithalata bağımlı olan alanlarda israfı azaltmak ve ithalat rakamlarını azaltma gayesiyle yenilenmiş ürünlerin ticaretini de teşvik etmek için bir düzenleme çıkardık. Ağustos ayının sonlarında bu tür çalışmalara devam edeceğiz. Ekonomide, sektörlerde ihtiyaç olan konularda biz kendi tespit ettiğimiz alanlarda ya da bize dile getirilen konularda çalışmalarımızı yapıp, ekonomide, ticarette mümkün olduğunca daha fazla istikrar, daha fazla ticaret, daha fazla güven ve en az risk ve en az güvensizlik kavramlarını pekiştirmeye gayret ediyoruz.
Kurlarla ilgili Merkez Bankamız, ekonomiden sorumlu Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek açıkladı. Sayın Cumhurbaşkanı Yardımcımız Orta Vadeli Programı (OVP) açıkladılar. Kurlar biliyorsunuz, dalgalı kur sistemi ülkemizde uygulanmakta. Biz ihracatçılarımızın gerek maliyetlerinin düşürülmesi gerekse de yeni pazar imkanlarına kavuşmaları noktasında Ticaret Bakanlığı olarak onlarla zaten sürekli birlikte çalışıyoruz. Destek programları hazırlıyoruz. Önümüzdeki süreçte ihracatçılarımızın finansmanına erişimi ve maliyetleri konusunda çok olumlu gelişmeler yaşanacaktır. Bu konuda ekonomi koordinasyon kurulu içinde birlikte yoğun bir şekilde çalışıyoruz."/AA/
Editor : Anadolu Ajansı
