Geçiş garantileri bütçeyi sarsıyor!

Karayolları Genel Müdürlüğü’nün (KGM) 2026 yılı bütçe teklifi yol, köprü ve tünel işleten müteahhitlerine bol keseden verilen, dövize endeksli garantilerin bütçeye yükünü ve önümüzdeki yıllara ilişkin garanti ödemelerine yapılacak ödeme yükünü ortaya koydu. Bütçe teklifine göre, garanti ödemelerinin yapıldığı kalemden şirketlere 2026 yılında 101 milyar 302 milyon TL para ayrıldı. Gerçekleşmeyen garantiler için 2027 yılı için 125 milyar TL 2028 yılı için de 150 milyar TL kaynak öngörüldü.

HAZİNEYE HORTUM

Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Genel Başkan Yardımcısı ve Sivas Milletvekili Ulaş Karasu, AK Parti’nin Yap-İşlet-Devret modeli tüm projeleri için şirketlere ödenen toplam tutarın geçen yıl 154.4 milyar lira olduğunu belirtirken, bunun 63.6 milyar lirasının Avrasya Tüneli ile otoyol ve köprülere yapılan ödemeler olduğunu ifade etti. Bu rakamın bu yıl için sırasıyla 202.2 milyar TL ve 94.6 milyar TL’ye çıkacağını belirten Karasu, bu ödemelerin dövize endeksli olduğu için aslında öngörülenden çok daha yüksek gerçekleşeceğini ifade etti.

3 YIL İÇİN 376 MİLYAR TL

Tutturulamayan geçiş garantileri nedeniyle sadece karayolları bütçesinden son 6,5 yılda 228,9 milyar TL harcandığını belirten Karasu, “Biz bu projelerin yapılmasına değil, yapılma modellerine karşı olduğumuzu defalarca söyledik. Çünkü bu projeler, çocuklarımızın, hatta torunlarımızın geleceğini ipotek, milletin bütçesini rehin aldığı çok açık. Bugüne kadar ödenen garantilerle her 3 yılda bir 11 YSS Köprüsü yapılabilirdi. Yine bakın, garanti geçiş sayıları tutturulamadığı için bu şirketlere önümüzdeki üç yıl için tam 376.3 milyar TL sene başı ödeneği konuldu. Avrasya Tüneli bu ödemeye dahil değil, onun için de bu yıl 3 milyar TL’nin üzerinde para harcandı. Bütün bunlar kimin parası? İşçinin, çiftçinin, emeklinin, o köprüyü kullanmayan, tünelinden geçmeyen vatandaşın cebinden şirketlere aktarılan kaynak!”

6 KÖPRÜ DE YAPILIR 66 DA

Şirketlere verilen geçiş garantisi ödemelerinin katlanarak yapım maliyetini kat be kat geçtiğini de hatırlatan Karasu “Köprülerinin maliyetlerinin ihale tarihlerindeki döviz kuru ile yapılan hesaplamayla ve bugüne kadar ödenen parayla çok sayıda köprü ve tünel yapılabilirdi. Hesap ortada. Örneğin Osmangazi Köprüsü’nün maliyeti resmi açıklamalara göre 1.5 milyar dolar. Yani bugünkü güncel maliyeti 63.1 milyar TL. Bütçeye koyulacak olan 3 yıllık toplam garanti ödemesiyle ve bugünkü dolar döviz kuru (42,07 TL) 6 adet yeni Osmangazi köprüsü yapılabilir. Yine şekilde 809.9 milyon dolara mal olan Yavuz Sultan Selim köprüsünden 11, 7 Adet yeni Avrasya Tüneli, Çanakkale köprüsünden ise 5 adet daha yapılabilir. Üstelik, bu projelerin bazılarının kapalı kapılar ardında sözleşme değişikliği yapılarak kamuya devir tarihlerinin uzatıldığını da çok iyi biliyoruz. 2044 yılında devlete geçecek projeler olduğunu da hesap edersek 6 köprü değil 66 köprü, 7 tünel değil 77 tünel daha yapılabilir” diye konuştu.