Hayrullah AĞKAŞ
Geçtiğimiz günlerde 2 Temmuz 1993 yılında yaşanan ve Madımak Oteli’nin ateşe verilmesiyle 37 kişinin hayatını kaybettiği olayların 30. yılında anma programı düzenlendi. Anma programına gerek yurt içinden ve gerekse yurt dışından gelen yaklaşık 5 bin kişilik bir grup katılım sağladı.
Törende il protokolü ve aileler tarafından Bilim ve Kültür Merkezi girişinde bulunan anı köşesine karanfil bırakıldı, hayatını kaybedenler anıldı ve olaylar kınandı. Faillerinin henüz bulunamadığı ve cezaevlerinde suçsuz olarak hapis yatan alaylarla ilgili bundan 30 yıl önce neler yaşanmıştı yeniden derlemek istedik…
Her yıl Banaz Köyü’nde düzenlenen Pir Sultan Abdal etkinlikleri o yıl dönemin Sivas Valisi Ahmet Karabilgin’in talimatıyla il merkezinde düzenlenmişti. Olaylardan 2 gün önce kentte bir bildiri dağıtılmıştı. Bildiride Aziz Nesin’in o sırada başyazarı olduğu Aydınlık Gazetesinde yayımlanan Salman Rüşdi’nin "Şeytan Ayetleri" kitabından bahsedilmiş, Aziz Nesin hedef gösterilmişti.
Bildiride dönemin Sivas Valisi Ahmet Karabilgin’in şenliklere ev sahipliği yapması eleştirilmiş, Nesin için "Şehirde adeta Müslümanlarla alay edercesine gezebilmektedir" ifadesi kullanılmıştı.
OLAYLAR NASIL BAŞLADI?
2 Temmuz günü Cuma namazı esnasında Aziz Nesin’in Kültür Merkezi’nde imza programı vardı. Burada davul çalınması hemen Kültür Merkezi’nin yanındaki Selimiye Cami’de namaz kılan cemaatin tepkisine yol açtı. Namaz sonrasında da gerginlikler artarak devam etti.
Devamında ise bir grup Kültür Merkezi önüne dikilen Halk Ozanları heykelini yıkarak yerde sürüklemeye başlamıştı. Ardından etkinliklerin yapıldığı kültür merkezinin önünden kent meydanına doğru bir yürüyüş başladı. Halk yaşanan gerginliklerden dolayı Vali Ahmet Karabilgin’i protesto etti.
Etkinliklerin il merkezinde yapılmasını isteyen Vali Karabilgin, bu yaşanan gerginlikler karşısında ne makam odasından dışarı çıktı, ne de emniyet personeline veya askere müdahale izni vermedi.
Diğer taraftan dönemin Sivas Belediye Başkanı Temel Karamollaoğlu, önce Kültür Merkezi önünde, sonra ise kent meydanında halkı yatıştırmaya yönelik konuşmalar yaptıysa da etkili olmadı.
Galeyana gelen halk akabinde de il dışından gelen konukların kaldığı Madımak Oteli önünde toplanmaya başladı. Sonrasında ise bir araçta başlayan yangın otele sıçradı ve 33’ü il dışından gelenler olmak üzere 2 otel çalışanı ve 2 de saldırgan olayda hayatını kaybetti.
“VALİYİ 20 DEFA ARADIM”
Dönemin İl Emniyet Müdürü Doğukan Öner, olaylardan sonra mahkemede şu ifadeleri kullanmıştı:
“Valiyi en az 20 defa aradım, destek kuvvet istedim. Ancak en küçük bir yardım gelmedi.” Bu ifade dönemin Sivas İl Emniyet Müdürü Doğukan Öner'in mahkeme kayıtlarına giren ifadesi… Erdal İnönü'nün Özel Kalem Müdürü iken, SHP kontenjanından atanan dönemin Sivas Valisi Ahmet Karabilgin için kullanılan ifadeler bunlar.
Şimdi Emniyet Müdürü Öner’e kulak verelim…
"Olay günü, cuma namazının ardından Paşa Camii'nden çıkan kişiler slogan atarak yürümeye başladılar ve daha sonra yürüyüşçülerin sayısı 3 bin kişiye çıktı.
Aziz Nesin'in protesto edileceğine yönelik bilgi, olay günü saat 11.00’da Milli İstihbarat Teşkilatı'na bildirilmesine rağmen önlem alınmıyor, dönemin Valisi Ahmet Karabilgin, olay günü 7 saat 45 dakika boyunca topluluğun dağıtılması yönünde polis ve jandarmaya talimat vermiyordu.
Ve daha da korkunç ve planlı olanı olaylar öncesinde komando bölüğü ve özel harekât timinden 100 kişi Sivas dışına gönderiliyordu!
Bu kişileri teskin etmek amacı ile Sivas Valisi ile görüşüp, İl Müftüsünü konuşturmak istedik. Ancak bana müftünün il dışında olduğunu söyledi. Valinin temasa geçmesi üzerine Sivas Belediye Başkanı (Bugün Saadet Particisi Genel Başkanı olan Temel Karamollaoğlu) halka hitaben bir konuşma yapıyor ve halkı sükûnete davet ediyordu. BBP İl Başkanı da konuşma yaptı fakat etkili olmadı. Saat 16.30 sıralarında Madımak oteli önüne tahmini 5 bin kişi toplandı. Otelin önüne çıkan beş ayrı yol bulunuyor. Bu yolları polis barikatı ile kesip otele saldırıları önlemeye çalıştık. Durumu Vali'ye en az 20 kere ilettik ve ek kuvvet istedik. Buna rağmen kuvvet gelmedi. Daha önce de belirttiğimiz gibi, komando ve özel harekâtçı 100 kişi Sivas dışına gönderilmişti.
Madımak Oteli önünde toplanan kalabalık giderek arttı. 10 bin kişinin üzerine çıktı. Barikatı aşıp geçenler oldu, bunları yakalayıp tekrar barikatın dışına attık. Bu mücadele saat 20.00'ye kadar devam etti. Otelin önündeki halk Aziz Nesin aleyhine slogan atmaya başladı. Ve dönemin Genelkurmay Başkanı Doğan Güreş devreye giriyor, Vali Ahmet Karabilgin’i arayarak olaylara müdahale edilmesini ve hatta zor kullanılmasını istiyor, Karabilgin’in ise Güreş’i dinlemediği tespit ediliyor...
Otel, Güreş’in telefonundan 35 dakika sonra kundaklanıyordu. Şimdi lütfen dikkat! Burada bir ayrıntıya daha dikkatinizi çekmek istiyorum. İzmir'de iki otobüs dolusu Çevik Kuvvet polisi ile korunan Aziz Nesin'in Sivas'a geldiğinde koruma sayısı 1’e düşürülüyordu. Bu olay, yıllarca önce, parça parça hazırlanmış, sonradan eyleme dönüştürülmüş organize bir olay. Ancak bu planlı ve programlı olayın Sivas halkı ile ilgilisi yok. Olay öncesi Çarşamba günü çok az miktarda esnafın kapı altlarına 'Müslüman Kamuoyuna' başlıklı bildiri dağıtıldı ve Pir Sultan Abdal Şenlikleri Sivas şehir merkezinde ilk kez o yıl düzenlendi. Aziz Nesin'in de gelmesinin olay ihtimalini arttırdı.
“OLAYLARIN SORUMLUSU VALİ”
1993'te Sivas Tugay Komutanı olan emekli Tuğgeneral Ahmet Yücetürk, olaylardan dönemin Valisi Ahmet Karabilgin'i sorumlu tuttu. Elindeki askerleri olayların yaşandığı bölgeye yığdığını savunan Yücetürk, görevini yerine getirmediğini ileri sürdüğü eski valiye şöyle seslendi: "Madımak'ta vicdanın rahat mı?"
Madımak Oteli'nde 37 kişinin öldürüldüğü olaylara, askerin yeterli müdahalede bulunmadığını ileri süren dönemin Valisi Ahmet Karabilgin'e itiraz geldi. 1993'te Sivas Tugay Komutanı olan emekli Tuğgeneral Ahmet Yücetürk, Karabilgin'in olayları askere fatura etmeye çalıştığını öne sürerek, sorumluluğun tamamen valide olduğunu söyledi.
19 yıl sonra bir gazeteye konuşan emekli Tuğgeneral Yücetürk, "Sayın Vali Ahmet Karabilgin acaba vicdanen rahat mı? Elinde polisiniz, jandarmanız, size bağlı alay vardı. Bunları kullandın mı, bunlar neredeydi? Onun vicdanı olayda hayatını kaybeden 37 kişiden dolayı kapkara. Vicdanını aklamaya çalışıyor. Yukarıda Allah var ona hesap verecek. Karabilgin, Sivas gibi yere gelecek en son valiydi." dedi. Dönemin SHP Sivas Milletvekili Ziya Halis ise gerek emniyet güçlerinin gerekse 6 bin askeri olan Tugay Komutanı'nın olaya seyirci kaldığını söyledi.
Yücetürk; “Sivas Valisi Ahmet Karabilgin, görevini yaptı mı yapmadı mı? O masanın altına girdiği zaman ben arabamla toplumsal olayların içindeydim. Neredeydin Karabilgin? O kafasını uzatıp camdan bakmadı." ifadesini kullanan Yücetürk, "Bir Mustafa Muğlalı olmadım." dedi. Yücetürk, vicdanen rahat olduğunu söyleyip o dönemde yapabileceği her şeyi yaptığını dile getiriyor. Ahmet Yücetürk, olayların olduğu gün acemi erlerin yemin töreni olduğunu belirtiyor. "Onlar ne yapması gerekiyorsa yaptı, görevini yaptı. Her türlü adli soruşturmayı geçirdim. Bunlardan dolayı hiç kusurlu bulmadılar. Karabilgin'in ilk valiliği, valiliğin ne olduğunu bilmiyor. Toplumsal olaylardan uzak, İl İdaresi Kanunu'nu bilmiyordu. Kütüphanenin tozları içinden getirip önüne koydum. Kimin yetkisinin ne olduğunu bilmiyordu. Sivas gibi yere gelecek en son valiydi” ifadelerini kullanmıştı.
Editor : Elif Elmalı
