Temiz Hava Hakkı Platformu’nun (THHP) "Kara Rapor 2024" raporunu yayımladı. Doğal güzellikleri ve tarihî dokusuyla dikkat çeken Sivas, hava kirliliği konusunda alarm veren iller arasında yer aldı.
Raporda paylaşılan 2022 yılına ait iller bazında yaş üstü bireyler arasında doğal nedenlerle hayatını kaybedenlerin sayısının yer aldığı tabloda Sivas’ta ölümlerin yüzde 12, 18’i hava kirliliğine atfedildi. 2022 yılına ait tabloda Sivas’ta; PM2,5 için sınır değer 5 μg/m³ alındığında 552 kişinin yaşamını yitirdiği belirtildi.
SİVAS’TA KİRLİLİK 4 KAT FAZLA
Sivas’ın yıllık ortalama PM2,5 değerinin 21,87 mg/m³ olduğu kaydedilirlerken bu rakam, DSÖ’nün önerdiği 5μg/m³ sınır değerinin dört katından fazla olarak kayıtlara geçti.
Rapora göre, PM2,5 sınır değeri 10 μg/m³ olarak alındığında atfedilen ölüm sayısı 396. Bu durum bile Sivas’ın, yüzde 8,73 oranında bir ölümle karşılaşılmış olması anlamına gelmektedir. Hava kirliliğinin Sivas’ta ölüm hızları da endişe verici boyutta; DSÖ standartlarına göre bu oran 153,17 iken, sınır değerin 10 μg/m³ olarak kabul edilmesi durumunda oran 109,83’e düşüyor.
Kış Aylarında Kömür Kullanımı Zirvede
Sivas’ta hava kirliliğinin en önemli kaynakları arasında evsel ısınma için kullanılan düşük kaliteli kömür ve diğer fosil yakıtlar yer alıyor. Özellikle kış aylarında, şehirde kömür tüketiminin yoğunlaşmasıyla birlikte hava kirliliği seviyeleri kritik düzeylere ulaşıyor.
Hava Kirliliği Sağlığı Nasıl Etkiliyor?
Uzmanlara göre, partikül madde kirliliği uzun vadede ciddi sağlık sorunlarına yol açabiliyor. Astım, bronşit, kalp hastalıkları ve erken ölümler, bu kirliliğin en sık görülen etkileri arasında. ‘Kara Rapor’da belirtilen verilere göre, Türkiye genelinde hava kirliliği kaynaklı ölümler, toplam ölümlerin yüzde 14,2’sini oluşturuyor. Bu oran, Sivas gibi kışları sert geçen illerde daha da yüksek.
PM2,5 Değeri Nedir?
PM2,5, havada bulunan ve çapı 2,5 mikrometreden küçük olan ince partikül maddeyi ifade eder. Bu partiküller o kadar küçüktür ki, bir insan saç telinin yaklaşık 1/30’u genişliğindedir. Bu nedenle, kolayca solunum yoluyla akciğerlere girip kan dolaşımına karışabilirler ve insan sağlığı üzerinde ciddi etkiler yaratabilirler.
PM2,5’in Kaynağı
PM2,5 partikülleri, doğal ve insan kaynaklı birçok faaliyetten kaynaklanabilir:
- Araç egzozları
- Sanayi tesislerinden çıkan duman
- Kömür ve odun yakma
- Orman yangınları
- Toz fırtınaları
- Kimyasal reaksiyonlar (Havadaki gazların, örneğin sülfür dioksit ve azot oksitlerin, birleşerek partikül oluşturması)
Editor : Elif Elmalı
