Tarihin en kanlı muharebelerinden birine sahne olan ve dünya harp tarihine geçen ' Çanakkale Geçilmez' destanının yazıldığı Çanakkale Savaşları'nın yaşandığı Tarihi Gelibolu Yarımadası'ndaki Şehitler Abidesi, Seyit Onbaşı Heykeli, 57'nci Piyade Alayı Şehitliği, Conkbayırı, Çanakkale Destanı Tanıtım Merkezi, Kilitbahir Kalesi, Bigalı Kalesi ve Seddülbahir Kalesi'yle her yıl binlerce ziyaretçiye Çanakkale ruhunu yaşatmaya devam ediyor.
Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığınca, Tarihi Gelibolu Yarımadası'nda yapılan çalışmalar kapsamında 59 bin 472 şehidin ismi bulunuyor. Yarımada'da, Adana'dan 912, Adıyaman'dan 12, Afyon'dan 838, Aksaray'dan 321, Akova-Kıbrıs'tan 2, Amasya'dan 48, Ankara'dan bin 949, Antalya'dan bin 211, Artvin'den 11, Aydın'dan bin 867, Bağdat-Irak'tan 12, Balıkesir'den 3 bin 584, Bartın'dan 300, Basra-Irak'tan 1, Batum-Gürcistan'dan 5, Bayburt'tan 23, Berat-Arnavutluk'tan 1, Beyrut-Lübnan'dan 34, Bilecik'ten 956, Bingazi-Libya'dan 5, Bingöl'den 10, Bitlis'ten 61, Bolu'dan bin 472, Bosna-Bosna Hersek'ten 1, Burdur'dan 623, Bursa'dan 4 bin 124, Çanakkale'den bin 885, Çankırı'dan bin 305, Çorum'dan bin 390, Debre-Makedonya'dan 5, Denizli'den 2 bin 399, Dırac-Arnavutluk'tan 1, Dirzor-Suriye'den 67, Diyarbakır'dan 56, Drama-Yunanistan'dan 2, Edirne'den 911, Elazığ'dan 161, Elbasan-Arnavutluk'tan 1, Ergiri'den, Arnavutluk'tan 2, Erzincan'dan 306, Erzurum'dan 122, Eskizağra-Bulgaristan'dan 5, Eskişehir'den 931, Filibe-Bulgaristan'dan 3, Gaziantep'ten 517, Gazze-Filistin'den 9, Keylan-İran Horasan'dan 2, Giresun'dan 136, Girit-Yunanistan'dan 16, Görice -Yunanistan'dan 2, Gümüşhane'den 42, Haleb-Suriye'den 543, Halilürrahman-Filistin'den 6, Hama-Suriye'den 20, Hatay'dan 293, Hicaz-Suudi Arabistan'dan 8, Hurean-Suriye'den 10, Isparta'dan 723, İçel'den bin 358, İstanbul'dan bin 942, İşkodra-Arnavutluk'tan 17, İzmir'den, 877, Kahramanmaraş'tan 245, Kalkandelen-Makedonya'dan 7, Karakilise'den 2, Karaman'dan 498, Kars'tan 2, Kastamonu'dan 2 bin 538, Kayseri'den 904, Kerbela-Irak'tan 1, Kerkük-Irak'tan 6, Kırıkkale'den 280, Kırım-Ukrayna'dan 2, Kırklareli'den 378, Kırşehir'den 477, Kocaeli'den 603, Konya'dan 2 bin 890, Kosova'dan 63, Kostence'den, Romanya'dan 2, Kudüs-Filistin'den 53, Kütahya'dan bin 526, Lazkiye-Suriye'den 31, Malatya'dan 177, Manastır-Makedonya'dan 32, Manisa'dan 2 bin 195, Mardin'den 7, Midilli-Yunanistan'dan 4, Mitroviçe-Kosova'dan 1, Muğla'dan 792, Musul-Irak'tan 10, Muş'tan 8, Nablus-Filistin'den 35, Nevşehir'dan 670, Niğde'den 541, Ordu'dan 84, Pazarcık'tan 3, Pireşova-Sırbistan'dan 3, Priştine -Kosova'dan 1, Preveze -Yunanistan'dan 1, Prizren -Kosova'dan 6, Radovişte-Makedonya'dan 1, Revandiz -Irak'tan 1, Rize'den 81, Ruscuk-Bulgaristan'dan 4, Sakarya'dan 560, Sakız-Yunanistan'dan 22, Samsun'dan 54, Sana-Yemen'den 2, Selanik-Yunanistan'dan 22, Seniçe-Kosova'dan 3, Serfiçe-Yunanistan'dan 2, Siirt'ten 41, Silistre-Bulgaristan'dan 3, Sinop‘tan bin 536, Siroz-Yunanistan'dan 3, Sivas'tan 268, Süleymaniye-Irak'tan 35, Şam-Suriye'den 51, Şumnu-Bulgaristan'dan 5, Taşlıca'dan 2, Tebriz-İran'dan 1, Tekirdağ'dan 692, Tiflis-Gürcistan'dan 1, Tokat'tan 61, Trablusgarp-Libya'dan 15, Trablusşam-Lübnan'dan 18, Trabzon'dan 176, Tunceli'den 36, Urfa'dan 393, Uşak'tan 931, Üsküp-Makedonya'dan 27, Van'dan 36, Varna-Bulgaristan'dan 1, Vidin-Bulgaristan'dan 2, Vulçitrin -Kosova'dan 1, Yafa-İsrail'den 10, Yakova-Kosova'dan 1, Yanya-Arnavutluk'tan, 13, Yozgat'tan 718, Zonguldak'tan 780, ismi belli olup memleketi bilinmeyen bin 265 ve Bakü-Azerbaycan'dan 1 şehit bulunuyor.
Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanı İsmail Kaşdemir, 1915 yılında Çanakkale'de Türk milletinin büyük bir zorluğa göğüs gerdiğini söyledi. Çanakkale'de milletçe büyük bir haksızlığa, büyük bir saldırıya uğranıldığını ifade eden Tarihi Alan Başkanı İsmail Kaşdemir, "Çanakkale'de, dünya toplanıp tabiri caizse yedi düvel üzerimize gelmişti. Fakat Türk milletinin kahraman evlatları, her bir bölgeden, doğudan, batıdan, güneyden, kuzeyden, her şehirden her kasabadan her köyden koşarak Çanakkale'ye geldi ve buradaki o büyük yangını söndürmeye gayret gösterdi. İşte o memleket evlatları buralarda kimisi şehit oldu, kimisi gazi oldu, kimisi fedai can etti, kimisi tarihi gazi olarak Çanakkale'nin şanlı müdafi olarak geçmiş oldu ve bu savunmaya Çanakkale'nin şanlı müdafaasına Türkiye'nin her kasabasından, her ilçesinden, her ilinden hatta her ailesinden kahraman Mehmetçikler koşup geldi. Hatta o zamanki vatan coğrafyamız içerisinde olan fakat şu anda ülke sınırları dışarısında kalan soydaşlarımızdan, akrabalarımızdan, dostlarımızdan koşarak Çanakkale'ye o büyük haksızlığa 'dur' demek için buraya koşmuşlardı. O yüzden Çanakkale bu milletin ortak değeridir, manevi başkentidir. Çanakkale bizimdir, bizim Çanakkale'dir. Çünkü her millet evladının bir parçası Çanakkale'de yatmaktadır. Her aileden, her sülaleden birileri Çanakkale'ye gelip bu topraklarda ya şehit olmuştur ya gazi olmuştur. Biz Çanakkale'ye bu milletin beraber olduğu zaman, bir olduğu zaman, kardeş olduğu zaman, ne kadar büyük işlerin üstesinden gelebileceğini gösterdiği, yani burada kardeşliğimizi muhafaza ettiğimiz zaman Çanakkale'deki gibi bir ve beraber olduğumuz zaman nasıl büyük işleri başarabileceğimizin gösterildiği yer olarak bakıyoruz. Çanakkale'ye bir ortak değer olarak bakıyoruz. Bizim Çanakkale olarak bakıyoruz. Her yaşayan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşının da, Çanakkale'de hakkının, payının olduğunu çok iyi biliyoruz. O yüzden buraya Çanakkale'ye Hakkari'den, Edirne'den, Denizli'den, Ankara'dan, Balıkesir'den dört bir vatan toprağından koşarak gelmişlerdi. Burada onlar kefensiz toprağın altında koyun koyuna yatıyorlar. Bu toprakların manevi bekçileri olarak da kıyamete kadar kalacaklardır" dedi.
Tarihi Alan Başkanlığı olarak her bölgeden, her coğrafyadan, her köyden gelen o kahraman Mehmetçiklerin o büyük hatıralarını yaşatmak ve gelecek kuşaklara aktarmanın sorumluluğu içerisinde olduklarını da vurgulayan Alan Başkanı İsmail Kaşdemir, "O dönemde ülkemiz dört bir cephe de dört bir yanda yedi cephede savaşıyordu. Çanakkale'de bazı illerden daha az, bazı illerin daha fazla şehidimiz, gazimiz var. Çünkü Çanakkale'ye yakın olan illerimizden daha çok Çanakkale'ye koşup gelmişlerdi. Ama örneğin Trabzon'dan, Kars'tan Kafkas Cephesine koşup gittiler. Gaziantep'ten, Diyarbakır'dan Yemen Cephesine koşup gittiler. Adana'dan Mersin'den Filistin Cephesine koşup gittiler. O yüzden bu milletin kahraman evlatları vatan bellemiş oldukları topraklarını savunmak için yedi cephede büyük bir mücadele ortaya koydular. İşte bu cephelerin en büyüklerinden bir tanesi Çanakkale'de ve Çanakkale tarihe altın sayfalara geçecek şanlı bir müdafaa yapmışlardı. Onların aziz ruhları şad olsun" diye konuştu./İHA/
