Sivas'ın Kangal Koyunu için Büyük Araştırma

Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Veteriner Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Alparslan Coşkun’un yürütücülüğünü üstlendiği "Farklı Koyun Irklarında Oluşturulan Gebelik Toksemisine Multiomik Yaklaşım" başlıklı proje, TÜBİTAK 1001 desteği almaya hak kazandı.

Proje ekibinde, Veteriner Fakültesi’nden Doç. Dr. Mehmet Buğra Kıvrak, Doç. Dr. Abdurrahman Takcı, Dr. Öğr. Üyesi Sefer Türk ve Araştırma Görevlisi Fikri Emlik klinik uygulamaları gerçekleştirecek. Moleküler analizler ise Fen Fakültesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü’nden Prof. Dr. E. Mahir Korkmaz ve Prof. Dr. Mahir Budak tarafından yürütülecek.

Proje, Türkiye’nin önemli genetik kaynaklarından Kangal koyunu ile dünya genelinde yaygın olan Île-de-France koyun ırkında gebelik toksemisi hastalığının metabolomik, transkriptomik ve miRNA düzeyinde moleküler patogenezini incelemeyi amaçlıyor. Kangal koyunu, Sivas merkezli olmak üzere İç Anadolu’da yetiştirilen ve 2012 yılında Akkaraman ırkından ayrı bir ırk olarak tescil edilen değerli bir gen varlığıdır. Proje, bu ırk ile Île-de-France koyunlarında hastalığa karşı moleküler adaptasyonları karşılaştırarak ırka özgü biyobelirteçleri belirlemeyi, patofizyolojik yolakları ortaya koymayı ve tanısal/prognostik yaklaşımlara katkı sağlamayı hedefliyor.

Ayrıca, yerli genetik kaynakların hastalığa karşı direnç veya duyarlılık mekanizmalarını aydınlatarak hayvansal üretimde sürdürülebilirliği desteklemeyi ve hayvan sağlığı alanında translasyonel ve kişiselleştirilmiş tıp yaklaşımlarına özgün bir model sunmayı amaçlayan proje, ulusal ve uluslararası düzeyde önemli bir bilimsel katkı sağlayacak.

HASTALIĞIN KOYUNLARDA NASIL ORTAYA ÇIKTIĞI ARAŞTIRILACAK

Bu proje, koyunlarda görülen gebelik toksemisi adlı ciddi bir hastalığın Kangal koyunu ve Île-de-France koyun ırklarında nasıl farklılık gösterdiğini anlamak için yapılan bir araştırmadır. Basitçe ifade etmek gerekirse, proje, bu hastalığın koyunların vücudunda nasıl ortaya çıktığını, hangi ırkın hastalığa daha dayanıklı veya hassas olduğunu ve hastalığın teşhis ve tedavisine yardımcı olacak ipuçlarını (biyobelirteçler) bulmayı hedefliyor. Özellikle Türkiye’ye özgü Kangal koyununun genetik özelliklerini koruyarak, hayvancılıkta daha sağlıklı ve verimli üretim yapılmasına katkı sağlayacak. Bu çalışma, hem çiftçiler için daha sağlıklı hayvanlar yetiştirmeyi hem de veteriner hekimlikte yeni tanı ve tedavi yöntemleri geliştirilmesini destekleyecek.