Türkiye'nin merkezi yönetim bütçe gelirleri martta 483 milyar 842 milyon lira, giderleri 692 milyar 807 milyon lira oldu.
Hazine ve Maliye Bakanlığı, mart ayına ilişkin bütçe uygulama sonuçlarını açıkladı.
Buna göre, martta bütçe gelirleri, geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 68,7 artarak 483 milyar 842 milyon liraya, bütçe giderleri de yüzde 107,4 artışla 692 milyar 807 milyon liraya ulaştı.
Ocak-mart döneminde ise bütçe gelirleri geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 106 yükselerek 1 trilyon 637 milyar 198 milyon liraya çıktı. Bütçe giderleri de aynı dönemde yüzde 105,9 artarak 2 trilyon 150 milyar 680 milyon lirayı buldu.
Böylece merkezi yönetim bütçesinde martta 208 milyar 965 milyon lira, ocak-mart döneminde de 513 milyar 482 milyon lira açık oluştu.
Merkezi yönetim bütçe giderleri Mart 2023'te 334 milyar 44 milyon lira iken bu yılın aynı ayında yüzde 107,4 artışla 692 milyar 807 milyon liraya yükseldi. Böylece 2024'te merkezi yönetim bütçe giderleri için öngörülen 11 trilyon 89 milyar 37 milyon lira ödeneğin yüzde 6,2'si kullanılmış oldu.
Faiz dışı açık, geçen yıl martta 2 milyar 148 milyon lirayken, bu yılın aynı ayında 134 milyar 412 milyon lira olarak gerçekleşti.
Faiz hariç bütçe giderleri, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 114 artarak 618 milyar 254 milyon liraya yükseldi. Faiz hariç giderlerin bütçe ödeneklerine göre gerçekleşme oranı ise 2023'ün aynı ayında yüzde 5,8 iken geçen ay yüzde 6,3 olarak hesaplandı.
Martta personel giderleri, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 135,3 artarak 203 milyar 941 milyon lira oldu. Personel giderleri için bütçede öngörülen 2 trilyon 553 milyar 495 milyon lira ödeneğin yüzde 8'i kullanıldı.
Sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri, martta geçen yılın aynı ayına göre yüzde 88,3 artışla 25 milyar 922 milyon liraya yükseldi ve bütçede öngörülen 312 milyar 451 milyon lira ödeneğin yüzde 8,3'ü kullanılmış oldu.
Söz konusu dönemde, mal ve hizmet alım giderleri için bütçede öngörülen 679 milyar 766 milyon lira ödeneğin yüzde 7,2'si harcandı. Martta yüzde 73,5 artışla 48 milyar 819 milyon lira mal ve hizmet alımı gideri gerçekleşti.
Cari transferler martta, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 107,1 artarak 258 milyar 217 milyon lira oldu. Bütçede öngörülen 4 trilyon 266 milyar 709 milyon lira ödeneğin yüzde 6,1'i kullanıldı.
Martta 44 milyar 780 milyon lira sermaye gideri gerçekleşirken sermaye transferi 2 milyar 960 milyon lira oldu. Borç verme giderleri ise 33 milyar 617 milyon lira olarak hesaplandı. Faiz giderleri geçen yılın aynı ayına göre yüzde 65,4 artışla 74 milyar 553 milyon liraya ulaştı.
Bütçe gelirleri
Merkezi yönetim bütçe gelirleri, geçen yılın mart ayında 286 milyar 821 milyon lira iken geçen ay yüzde 68,7 artarak 483 milyar 842 milyon liraya yükseldi. Bütçe tahminine göre bütçe gelirlerinin mart ayı gerçekleşme oranı 2023'te yüzde 5,8 iken geçen ay yüzde 5,7 oldu.
Vergi gelirleri tahsilatı, geçen ay Mart 2023'e göre yüzde 111,7 artarak 420 milyar 468 milyon liraya çıktı. Vergi gelirlerinin bütçe tahminine göre gerçekleşme oranı ise 2023'te yüzde 4,7 iken geçen ay yüzde 5,7 olarak hesaplandı.
Genel bütçe vergi dışı diğer gelirleri yüzde 36,4 azalışla 50 milyar 593 milyon liraya geriledi. Özel bütçeli idarelerin öz gelirleri 10 milyar 611 milyon lira, düzenleyici ve denetleyici kurumların gelirleri 2 milyar 170 milyon lira olarak kaydedildi.
Vergi türleri itibarıyla martta geçen yılın aynı ayına göre gelir vergisi yüzde 111,9, kurumlar vergisi yüzde 252,4, dahilde alınan katma değer vergisi yüzde 491,7, özel tüketim vergisi yüzde 102,2, banka ve sigorta muameleleri vergisi yüzde 222, ithalde alınan katma değer vergisi yüzde 74,5, damga vergisi yüzde 82,2, harçlar yüzde 44,7, diğer vergiler tahsilatı yüzde 79,6 arttı.
Ocak-mart dönemi gerçekleşmeleri
Merkezi yönetim bütçe giderleri Ocak-Mart 2023 döneminde 1 trilyon 44 milyar 753 milyon lira iken bu yılın aynı döneminde yüzde 105,9 artışla 2 trilyon 150 milyar 680 milyon liraya yükseldi. Böylelikle 2024'te merkezi yönetim bütçe giderleri için öngörülen 11 trilyon 89 milyar 37 milyon lira ödeneğin yüzde 19,4'ü kullanılmış oldu.
Faiz hariç bütçe giderleri, ocak-mart döneminde geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 101,3 artarak 1 trilyon 900 milyar 204 milyon liraya çıktı. Faiz hariç giderlerin bütçe ödeneklerine göre gerçekleşme oranı yüzde 19,3 olarak hesaplandı.
Personel giderleri, söz konusu dönemde yüzde 142 artışla 664 milyar 320 milyon lira olurken personel giderleri için bütçede öngörülen 2 trilyon 553 milyar 495 milyon lira ödeneğin yüzde 26'sı kullanıldı.
Sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri, bu dönemde geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 90,3 artarak 81 milyar 510 milyon liraya yükseldi ve bütçede öngörülen 312 milyar 451 milyon lira ödeneğin yüzde 26,1'i kullanılmış oldu.
Ocak-mart döneminde mal ve hizmet alım giderleri için bütçede öngörülen 679 milyar 766 milyon lira ödeneğin yüzde 17,5'i harcandı. Bu dönemde yüzde 67,7 yükselişle 118 milyar 734 milyon lira mal ve hizmet alımı gideri gerçekleşti. Cari transferler yüzde 80,1 artarak 837 milyar 168 milyon lira oldu. Bütçede öngörülen 4 trilyon 266 milyar 709 milyon lira ödeneğin yüzde 19,6'sı kullanıldı.
Söz konusu dönemde 95 milyar 576 milyon lira sermaye gideri, 5 milyar 54 milyon lira sermaye transferi yapıldı. Borç verme giderleri ise 97 milyar 843 milyon lira olarak hesaplandı. Faiz giderleri yüzde 148,8 artarak 250 milyar 476 milyon lira oldu.
Merkezi yönetim bütçe gelirleri ise geçen yılın ocak-mart döneminde 794 milyar 728 milyon lira iken bu yılın aynı döneminde yüzde 106 artışla 1 trilyon 637 milyar 198 milyon liraya çıktı. Bütçe tahminine göre, bütçe gelirlerinin ocak-mart dönemi gerçekleşme oranı 2023'te yüzde 16,1 iken bu yılın aynı döneminde yüzde 19,4'e yükseldi.
Vergi gelirleri tahsilatı, söz konusu dönemde geçen yılın ocak-mart dönemine göre yüzde 113 artarak 1 trilyon 343 milyar 960 milyon liraya ulaştı. Vergi gelirlerinin bütçe tahminine göre gerçekleşme oranı ise yüzde 18,1 olarak kayıtlara geçti.
Genel bütçe vergi dışı diğer gelirleri de yüzde 74,4 artarak 233 milyar 929 milyon liraya çıktı. Özel bütçeli idarelerin öz gelirleri 42 milyar 889 milyon lira, düzenleyici ve denetleyici kurumların gelirleri 16 milyar 420 milyon lira olarak belirlendi.
Vergi türleri itibarıyla ocak-mart döneminde geçen yılın aynı dönemine göre gelir vergisi yüzde 119,8, kurumlar vergisi yüzde 85,3, dahilde alınan katma değer vergisi yüzde 215,6, özel tüketim vergisi yüzde 109,3, banka ve sigorta muameleleri vergisi yüzde 194,6, ithalde alınan katma değer vergisi yüzde 80,3, damga vergisi yüzde 85,1, harçlar yüzde 76,4 ve diğer vergi gelirleri yüzde 79,6 arttı.
AA
Editor : Hayrullah Ağkaş
