Oğuzhan SARZEP
Sivas Numune Hastanesi’nde hizmet veren Çocuk Gelişimcisi Yıldız Karakaya Güneştepe Dünya Otizm Farkındalık Günü nedeniyle otizm spektrum bozukluğu ile ilgili bilgilendirme yaptı.
Otizm spektrum bozukluğunun nöro-gelişimsel bir farklılık olduğunu ifade eden Güneştepe, “Otizm spektrum bozukluğu, doğuştan gelen ya da yaşamın ilk yıllarında ortaya çıkan bir nöro-gelişimsel farklılıktır. Otizmin, beynin yapısını ya da işleyişini etkileyen bazı sinir sistemi sorunlarından kaynaklandığı düşünülmektedir. Bugün, otizm spektrum bozukluğuna neyin neden olduğu bilinmemekle birlikte genetik temelli olduğuna ilişkin bulgular vardır. Ancak hangi gen ya da genlerin sorumlu olduğu henüz bilinmemektedir. Otizmin çocuk yetiştirme özellikleriyle ya da ailenin ekonomik koşullarıyla hiçbir ilişkisi yoktur; bu nedenle otizm spektrum bozukluğunu her çeşit toplumda, farklı coğrafyalarda, ırkta ve ailede rastlanmaktadır” dedi.
OTİZMİN BELİRTİLERİ NELERDİR?
Otizmin belirtilerini sıralayan Güneştepe, “Eğer çocuğunuz göz teması kurmuyorsa ya da kısıtlı kuruyorsa, ismine tepki vermiyorsa, sizi ya da davranışlarınızı taklit etmede eksiklik varsa, sosyal gülümseme yoksa veya kısıtlıysa, isteklerini işaret ederek göstermiyor, ‘bay bay’ yapmaya ilgisiz kalıyorsa, sözcük/cümle kullanımı yoksa ya da gecikme varsa, oyun ve etkileşim çabalarına tepki vermiyorsa, tekrarlayıcı hareketleri varsa, gürültüye abartılı tepki veriyorsa, kalabalık ortamlardan huzursuz oluyorsa, aile bireylerinin yokluğunu fark etmiyorsa/ ilgilenmiyorsa, ortak dikkat kısıtlıysa (iki ya da daha fazla kişinin ortak bir nesneye odaklanması) çocuğun otizm açısından değerlendirilmesi gerekir. Erken tanı ve doğru bir eğitim yöntemi ile yoğun olarak eğitim alan çocukların bir çoğunda belirtiler önemli oranda kontrol altına alınabilmektedir” dedi.
GELİŞİM TESTLERİ YAPILMASI ÖNEMLİ
Otizm tanısının erken yaşta konmasının gerekliliğini vurgulayan Güneştepe, “Tanı, çocuk psikiyatri ve çocuk nöroloji hekimleri tarafından çocuğun gözlenmesi, gelişim testleri yapılması ve anne-babalara çocuğun gelişimi hakkında sorular sorulmasıyla konulmaktadır. Otizm spektrum bozukluğu için tanılama 12. ay itibariyle yapılabilmekte olup; erken yaşta tanı konması, bir an önce eğitimin başlaması açısından önemlidir” dedi.
0-36 AYDA EKRAN SÜRESİ SIFIR OLMALIDIR
Ailelere otizm hakkında tavsiyelerde bulunan Güneştepe sözlerini şöyle tamamladı: “Öncelikle 0-36 ayda ekran süresi sıfır olmalıdır. Bunun yerine ebeveynler çocuklarını yaşıtlarıyla vakit geçirebileceği ortamlara dahil edebilir, her gün düzenli olarak parka götürebilir, evde yaptığı her türlü faaliyeti anlatabilir, bol bol hikayeler masallar okuyarak çocuklarının hayal güçlerini zenginleştirebilirler. 0-36 ayda ekrandan ne renk, ne şarkı, ne kelime öğrenmenin etkili olmadığı, istenilen becerileri kazandırmanın ancak karşılıklı iletişimle kazanılabileceği akılda tutulmalıdır. Yukarıda söylediğimiz tüm öneriler bazen değil; çocuğun temel yaşam ihtiyacı olarak düşünülüp düzenli vakit ayrılmalıdır.”
Editor : Haberpanelim
