“Soyka” ya da Anadolu’nun farklı bölgelerinde kullanılan haliyle “Soykha, Sökha, Soha,” ölen insanların üzerinden çıkarılan giysiler anlamına geliyor. Eski Türkler, vefat eden kişileri otağa getirir, üzerlerindeki giysileri çıkarır ve bu giysiler ihtiyaç sahiplerine verilirdi. Bu ritüel, hem ölen kişinin ardından yapılan bir yardımlaşma hem de toplum içindeki dayanışmanın bir göstergesiydi.
Otağa toplanan ve bu giysileri bekleyen ihtiyaç sahipleri, çıkarılan giysileri alarak kullanırdı. Bu geleneğin insanlık, yardımseverlik ve sosyal bağları güçlendirme açısından oldukça önemliydi. Ancak zamanla “Soyka” kelimesinin anlamı değişerek bambaşka bir hale büründü.
Günümüzde Soyka Kızgınlıkların ve Bedduaların Sözcüğü
Günümüzde “Soyka,” genellikle olumsuz anlamlar taşıyan bir kelime olarak karşımıza çıkıyor. Özellikle Anadolu’da ve Sivas’ta, yaşlı kadınların bu kelimeyi kızgınlık anlarında veya beddua ederken kullandığı bilinir. Sivaslılar arasında “işe yaramaz” ya da “hayırsız” anlamında oldukça yaygın bir şekilde kullanılan bu kelime, eski anlamını unutturmuş olsa da hâlâ gündelik dilde kendine yer buluyor.
Sivaslılar ve “Soyka” Arasındaki Bağ
Sivaslılar, kelimelere verdikleri anlamlarla kültürlerini ve geçmişlerini yaşatmayı sürdürüyor. “Soyka” kelimesi de bu kültürün önemli bir parçası. Kimi zaman gülerek, kimi zaman öfkeyle telaffuz edilen bu kelime, aslında derin bir tarihi taşırken, Sivas halkının zengin dil ve kültür hazinesine de ışık tutuyor.
Soyka’nın Anlamındaki Evrim ve Trajik Sonuç
Zaman içinde bu kelimenin, eski anlamından tamamen uzaklaşarak “işe yaramaz” ya da “değersiz” gibi olumsuz çağrışımlar kazanması, kelimelerin zaman içinde evrimleşmesinin bağalmına göre değişmesinin bir sonucudur.
Eski Türklerin yardımseverliğe ve paylaşmaya dayalı bu sözcüğü, günümüzde kızgınlık ifadesine dönüşerek kültürel bir değişimin simgesi oldu.
Soyka, Kültür ve Kimlik
Sivaslıların hala sıkça kullandığı bu kelime, aynı zamanda geçmişle bağ kurmanın ve kültürel öğeleri günlük hayata taşımanın bir aracı. Sivas’ta yaşayanlar, “Soyka” gibi kelimelerle sadece dilde değil, tarihlerinde de kök salıyor. Bu kelime, Sivas kültürünün dil aracılığıyla yaşadığı ve yaşatıldığı bir örnek olmaya devam ediyor.
Editor : Elif Elmalı
