Doğal güzellikleri ile birçok yaban hayatına ev sahipliği yapan Kuşadası Dilek Yarımadası Milli Parkı, denizel biyoçeşitliliğiyle de çok sayıda deniz canlısının üreme ve beslenme noktası olmaya devam ediyor. Nesli tükenme altında olan birçok deniz canlısının yanı sıra pek çok kuş türüne de ev sahipliği yapan bölgede bir grup yelkovan kuşu ölü olarak karaya vurdu.
Kuşadası ilçesi Güzelçamlı Mahallesi Kocagöl Plajı'na bir grup kuşun ölü olarak karaya vurduğu ihbarı üzerine bölgeye gelen Ekosistemi Koruma ve Doğa Sevenler Derneği (EKODOSD) Başkanı Bahattin Sürücü, bölgede yaptıkları incelemede yaklaşık 8 kuşun ölü olarak karaya vurduğunu tespit etti. Daha önce de bölgedeki vatandaşlar tarafından 15 kuşun bulunduğunu ve köpekler tarafından parçalanmaması için kuma gömüldüğünü belirten Sürücü, “Ünlü şairlerimizden Orhan Veli'nin dizelerine konu olan yelkovan kuşlarından bir grup, bugün Kuşadası Güzelçamlı Kocagöl önündeki plajda ölü olarak bulundu. Gelen bir ihbarda, Kocagöl Plajı'nda bir grup kuşun kumsala ölü olarak vurduğunu ve denizde de bir grup kuşun su yüzeyinde olduğu bilgisi ulaştırıldı. Vatandaşlar tarafından kıyıya vuran yaklaşık 15 adet kuşun köpekler tarafından yenmemesi için kumlara gömüldüğü bilgisi verildi. Kocagöl Plajı'nda yaklaşık 200 metrelik bir alan içinde yaptığımız araştırmalarda 8 adet daha kuş ölüsüyle karşılaştık. Kuşların yelkovan ve boz yelkovan türlerine ait olduğunu tespit ettik. Yelkovan kuşlarını, Milli Park ve Samos Adası arasındaki Dilek Boğazı'nda gruplar halinde gözlemliyoruz. Çok nadir görülen kuşlardan. Özellikle bizim bölge için ancak bu kuşların neden öldüğü konusunda bir durum tespit edemedik. Yaptığımız ağız içi kontrollerinde herhangi bir iğneye rastlamadık. Bu kuşların muhtemelen denizde bulunan bir ağa takılarak boğulup öldüğünü düşünüyoruz. Bu konuda uzman bilim insanı olan ornitolog danışman üyelerimizle de görüşüp, bu konuda bir karar vereceğiz. Özellikle Dilek Boğazı'nın batısından başlayarak körfezin güney bölgesine kadar olan alanın, böyle nadir kuş türleri, tırtak türü yunuslar ve deniz kaplumbağaları için çok önemli olduğunu düşünüyoruz. Bu nedenle Dilek Yarımadası Büyük Menderes Deltası Milli Parkı'nın denizel alan sınırlarının genişletilerek bütüncül olarak korunması türlerin geleceği açısından da çok önemlidir. Özellikle trol teknelerinin Dilek Boğazı'nda av yapmalarının engellenmesi, boğazın zengin biyolojik çeşitliliğinin sağlıklı bir şekilde devam etmesini sağlayacaktır” dedi.
“Yelkovanın olmadığı denizlerimizde adalarımız daha az yeşil ve daha çok kurak olacaktır”
Bu konuda araştırmalar yürüten EKODOSD Bilim Danışmanı üyesi Ornitolog Doç. Dr. Ortaç Onmuş ise, “Yelkovanlar, ülkemizde tüm denizlerde yaygın olarak görülen bir kuş türü olsa da özellikle İstanbul Boğazı'nda sıklıkla görülmesi nedeniyle İstanbul civarında yaşadığı bilinen deniz kuşlarıdır. Yüzlerce yıldır İstanbul Boğazı'nda görülmesi nedeniyle neredeyse Avrupa bu kuşu Türkiye'den tanıdı. Her yıl on binlerce yelkovan kuşu, Çanakkale ve İstanbul Boğazı'nı çok defa geçerek, Karadeniz'de beslenmekte ve kışlamaktadır. Bu iyi durumun aksine tür Türkiye'de neredeyse hiç bilinmiyor. Bugüne kadar üreme alanları bulunamadı. Temel besini küçük sardalye, hamsi ve gümüş balığı gibi küçük balıklar. Denizdeki balık yağı kokusunu 30 kilometre öteden aldıkları biliniyor. Yelkovanların ülkemizde iki ayrı türü var, ikincisi de boz yelkovan. Bu tür gümüş martı kadar iri ancak yelkovan ise bu boyutun yarısı kadardır. Her iki tür de denize dalarak derinde yakaladıkları balıklarla besleniyorlar. 30 metreye kadar daldıkları biliniyor. En büyük sorunları paragat avcılığı ve balıkçıların gece ışıkla balık avlamalarıdır. Paragatlara takılı küçük balıkları yedikleri için, balıkçı iğneleriyle ölüyorlar. Deniz kirliliğine yol açan petrol atık motor yağları, sintine ve denizi kirleten plastik kirliliği çok büyük bir problem. Yelkovan kuşları, denize atılmış plastiklerin üstüne balık kokusu sinmiş olanları yiyerek bağırsak ve mide tıkanmasından ölüyorlar. Denizlerimizde yelkovan kuşu sayısı, azalan balık ve kirlenen denizle birlikte hızla azalıyor. Bu deniz kuşları dışkıları çok yüksek azot ve fosfat varlığı nedeniyle üredikleri adalardaki bitkileri koruyan ve geliştiren canlılar. Yelkovanların olmadığı denizlerimizde adalarımız daha az yeşil ve daha çok kurak olacaktır” diye konuştu. /İHA/
Editor : Hayrullah Ağkaş
