ÇOCUKLARI ÖĞRENMEYE-BİLİME GÖTÜREN GÜCÜ NASIL CANLI TUTAR VE ATEŞLERİZ?

Kırmızı renkli sabunun köpüğü neden beyazdır? Duvarda asılı olan haritaya göre Kızılırmak yukarı doğru nasıl akıyor ve Karadeniz’in suları Sivas’a doğru neden dökülmüyor? Mavi renkteki denizin suyunu elimize alınca neden mavi görünmüyor? Balıklar suda nasıl nefes alıyor? Güneş, Ay, yıldızlar, uçaklar düşmeden havada nasıl duruyor…

Küçük yaşlarda çocuklar merak eder ve sorarlar. Çocuk doğuştan bilim insanıdır, küçük yaşlarda bilim insanı gibi aşırı meraklıdır. Neden ve nasıl olduğuna dair bir öğrenme merakıyla doğarlar. Bilim ve uygarlığın gelişimi meraka dayanır. Merak, öğrenmeyi, gelişmeyi sağlayabilen bir bilme isteği, bir bilme enerjisidir. Merak; hayret ve hayranlık içerir, bizi harekete geçirir. Merak duygusunu beslemek çocukluğun ilk zamanlarından itibaren son derece önemlidir ancak eğitim sadece çocukluk ya da ergenlikle ilgili değildir. Öğreneme yaşam boyu süren bir macera anlayışı olmalıdır. Çocuklarımızın merakını en gelişilebilir yıllarında harekete geçirmek, hayat boyu öğrenmelerini sağlayacak bir hediyedir.

Eğitimde ilk öncelik bu merakı canlı tutmaktır. Çocuklar öğrenmek istediği zaman, eğitimden hoşlanır, zorlukları memnuniyetle karşılar ve kazandıkları şeye değer verirler. Daha çok merak eden çocuklar, daha fazla öğrenerek, daha incelikli yeteneklere ve anlayışa sahip olurlar. Eğitim, çocuğun merakını artırmaktır, merakını beslemek ve ateşlemektir, meraklarını harekete geçirmektir. Büyüdükçe merak azalır buna en çok ebeveynler ve okul sistemi neden olur. Çoktan seçmeli test sınav sistemi öğrencilerde merakı yok eder.

Çocuk için en büyük mucize merakını besleyen ve ateşleyen anneye, öğretmenlere sahip olmaktır. Bir çocuk gelişir, dünya değişir. İcat çıkaran, icat deneyen öğrencilere ve onları destekleyen aile ve eğitim ortamlarına ihtiyacımız var. ‘’Bizden bir şey olamaz, iş çıkartma, icat çıkarma’’ değil, ‘senin merakına, çaba göstermene hayranım’ diyen ebeveynler ve öğretmenler geleceğe damga vuracaktır. Yaşam merak edeni, merakının peşinden gideni ödüllendiriyor.

Mükemmel öğretmenler öğrenme konusunda öğrencilerin ilgi, merak ve heyecanını (coşkusunu) canlı tutarlar. İstediklerini en üst düzeyde başarabilmeleri için öğrencilere ilham verirler. Çocuğun doğuştan getirdiği merakın gelişmesine izin verirler, uygun ortam oluştururlar. Sınıf etkinliklerini ve çalışmaları katlanılacak bir şeyden ziyade katılmayı isteyecekleri bir şey olarak görmeleri için keyif aşılarlar. Sınıfta merak kıvılcımlarını açığa çıkartırlar, bu kıvılcımların neyi ateşleyeceğini asla bilemezsiniz.

 ÇOCUKLARIN MERAK DUYGUSUNU NASIL CANLI TUTAR, MERAKINI NASIL BESLER VE ATEŞLERİZ?

Öğrencileri tanıyıp, ilgi ve yeteneklerini-güçlü yanlarını keşfedip, ilgi ve yeteneklerine dokunup, öğrencileri yeteneklerinin bilincine erdirip, ilgi ve yeteneklerini geliştirerek,

Çocukların sorularına usanmadan cevaplar vermek, gerektiğinde ‘’bilmiyorum, birlikte araştırıp, öğrenelim’’ diyerek,

İlgilerini çeken neden ve nasıl içeren açık uçlu sorular yönelterek,

Öğrenciler yanlış cevap verdiklerinde asla azarlayıp, kızmadan, ayıplayıp, utandırmadan düşünüp cevap verdiği için teşekkür ederek,

Onları ilgi duydukları konularda biraz zorlayan görevler vererek,

Öğrencilere sorma, sorgulama, güçlü sorular sorma becerisi kazandırarak,

Öğrencilerin keşfetmelerini destekleyip, teşvik edip, keşfetme heyecanını yaşatarak,

Çocuklara ilham verecek projelerle meşgul olmalarını sağlayarak,

Umut, korkudan bile güçlü bir duygudur; Çocuklara umut aşılayarak, umutlarını canlı tutmalarını sağlayarak,

Çocukların ilgi ve yetenekleri doğrultusunda bir tutku oluşturmalarını ve bu tutkunun peşinden gitmelerini sağlayarak,

Öğrencileri araştırmaya, soruşturmaya teşvik ederek ve bunu yaparken öğrencilere sadece cevap vermek yerine güçlü sorular sorarlar ve daha öteye giderek düşüncelerini derinleştirmeleri için onlara meydan okurlar,

Yanlış yaptıklarında yeniden denemeleri için cesaretlendirerek; Hiç hata yapmadıysan bir şey denememişsin, başarılı olamadıysan yeterince denememişsin demektir. Hatalarımız tecrübelerimizdir. ‘’Yeniden başlamaktan korkma! Bu sefer sıfırdan değil, tecrübelerinden başlıyorsun’’ diyerek cesaretlendirerek,

Öğrencilerin hayal kurmasını teşvik edip, hayal güçlerini geliştirerek; insanların süper güçleri merak ve hayal gücü ile burada olmayanı görme, duyma, hissetme, tasavvur etme gücümüz ile dünyada fark yaratıp, icatlar yapmayı hedefler.

İnsan kelimelerle düşünür, zeka bilinen kelime sayısıdır. Ne kadar çok kelime bilinirse o kadar derin düşünür. Kelime sayısını artırmanın en etkili yolu düzenli kitap okumaktır, çocuk ne kadar çok kavrama sahipse o kadar güçlü sorular sorabilir.

Gönül kapısını sevgi, zihin kapısını merak açar. Merak zihnin güneşidir. Merakın sonu icattır. İnsan anadan, başarı meraktan doğar. Olmaz ise merak, zihin kalır kurak. Merak insanın kanatlarıdır. Hazarfen’i uçuran iki kanat ve çokça merak. Gerekirse aç yatın ama merakınızı takip edin…