Rakamlar Ne Diyor Rakamların Dili İle Siyasi Analiz

Orhan Arslan
Orhan Arslan
Rakamlar Ne Diyor Rakamların Dili İle Siyasi Analiz
03-03-2022
<p style="margin-left:0cm; margin-right:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="font-family:Calibri,&quot;sans-serif&quot;">&Uuml;lkemiz a&ccedil;ısından siyasi&nbsp;&nbsp;gelişim, son yıllarda&nbsp;&nbsp;nasıl olmuştur?&nbsp;&nbsp;Son 25 yılın analizini, Rakamların dili ile&nbsp;&nbsp;değerlendirmeye&nbsp;&nbsp;&nbsp;&ccedil;alışacağız.&nbsp;</span></span></p> <p style="margin-left:0cm; margin-right:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="font-family:Calibri,&quot;sans-serif&quot;">Bu g&uuml;nlere nasıl gelindi? Halkımız, oy vermeye gittiği zaman, sandıkta hangi mesajları, kimlere nasıl verdi? Mesajları siyasi partiler nasıl algıladı. Gelecek yıllarda, &Uuml;lkemize y&ouml;netim a&ccedil;ısından g&ouml;rev y&uuml;klenmesi i&ccedil;in; halkımız hangi siyasi partiye, bu g&ouml;revi verdi? Siyasi partiler, bu sorumluluklarını ne kadar yerine getirdi?&nbsp;</span></span></p> <p style="margin-left:0cm; margin-right:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="font-family:Calibri,&quot;sans-serif&quot;">Kısa notlarla ve rakamlar ile, ş&ouml;yle bir hatırlayalım istedim.&nbsp;</span></span></p> <p style="margin-left:0cm; margin-right:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="font-family:Calibri,&quot;sans-serif&quot;">1995 genel se&ccedil;im sonu&ccedil;ları;&nbsp;&nbsp;Se&ccedil;men sayısı, 34 milyon. Kullanılan oy 29 Milyon. Siyasi partilerin aldığı oylar;&nbsp;&nbsp;Refah Partisi %21 aldığı vekil sayısı; 142 idi. ANAP % 19&nbsp;&nbsp;vekil sayısı 126 idi. Doğru yol % 19, vekil 126 idi. DSP % 14,&nbsp;&nbsp;Vekil 72 idi. CHP % 10&nbsp;&nbsp;vekil 46 idi. MHP&nbsp; % 8,&nbsp;&nbsp;Vekil 19 idi. Hadep % 4, vekil 19 idi.&nbsp;</span></span></p> <p style="margin-left:0cm; margin-right:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="font-family:Calibri,&quot;sans-serif&quot;">Kadın vekil sayısı; 13, erkek vekil; 537 idi.&nbsp;</span></span></p> <p style="margin-left:0cm; margin-right:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="font-family:Calibri,&quot;sans-serif&quot;">Bu se&ccedil;im sonrası, kurulan h&uuml;kumetler, koalisyon h&uuml;k&uuml;metler olmuştu. Bu Koalisyon H&uuml;kumetlerinden birisi de RAFAH YOL idi. 28 Şubat s&uuml;reci sonrası, H&uuml;kumet d&uuml;şt&uuml;. &nbsp;</span></span></p> <p style="margin-left:0cm; margin-right:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="font-family:Calibri,&quot;sans-serif&quot;">54. T&uuml;rkiye Cumhuriyeti H&uuml;k&ucirc;meti (Erbakan H&uuml;k&uuml;meti veya REFAHYOL olarak da bilinir), 28 Haziran 1996-30 Haziran 1997 tarihleri arasında g&ouml;rev yapan, Refah Partisi ve Doğru Yol Partisi koalisyonunun oluşturduğu T&uuml;rkiye h&uuml;k&ucirc;metidir.&nbsp;</span></span></p> <p style="margin-left:0cm; margin-right:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="font-family:Calibri,&quot;sans-serif&quot;">Bu H&uuml;kumetten sonra; 30 Haziran 1997&#39;den 1999 se&ccedil;imlerine kadar ANAP-DSP koalisyon h&uuml;k&uuml;meti g&ouml;rev yaptı.&nbsp;</span></span></p> <p style="margin-left:0cm; margin-right:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="font-family:Calibri,&quot;sans-serif&quot;">Bu y&ouml;netim zamanında, 28 Şubat s&uuml;recinin uygulama alanları genişletildi.&nbsp;</span></span></p> <p style="margin-left:0cm; margin-right:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="font-family:Calibri,&quot;sans-serif&quot;">&Uuml;lkemiz,&nbsp;&nbsp;28 Şubat s&uuml;reci sonrası, 1999 yılında bir se&ccedil;ime gitti. Se&ccedil;im sonrası; 37 Milyon se&ccedil;menden, 32&nbsp;MİLYONU SANDIĞA GİTTİ. Se&ccedil;im sonu&ccedil;larına g&ouml;re;&nbsp;&nbsp;Meclise 23 kadın vekil girmiş oldu.&nbsp;</span></span></p> <p style="margin-left:0cm; margin-right:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="font-family:Calibri,&quot;sans-serif&quot;">SE&Ccedil;İM SONRASI; DSP,%22 OY İLE,131 VEKİL ALDI. MHP, %17 oy ile 129 vekil aldı. FP, %15&nbsp;&nbsp;oy ile 97 vekil aldı.&nbsp;&nbsp;&nbsp;ANAP % 13 oy ile,79 vekil aldı. DYP % 12 oy ile,66 vekil aldı. CHP % 8 oy ile, 20&nbsp;&nbsp;vekil aldı. Hadep % 4 oy ile 20 vekil aldı.&nbsp;</span></span></p> <p style="margin-left:0cm; margin-right:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="font-family:Calibri,&quot;sans-serif&quot;">Bu se&ccedil;im sonrası kurulan h&uuml;kumet, Sayın Ecevit başkanlığında; DSP, MHP, ANAP, koalisyonu idi. Kurulan bu h&uuml;kumet &Uuml;lkenin sorunları ile yeteri kadar baş edemedi. Onlara değinmeyeceğim. En &Ouml;nemli olayları; İthal Bakan ve Sayın Ahmet Necdet Sezer&#39; i Cumhurbaşkanı se&ccedil;mek oldu.&nbsp;</span></span></p> <p style="margin-left:0cm; margin-right:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="font-family:Calibri,&quot;sans-serif&quot;">2001 KİRİZİ İLE TARİHE GE&Ccedil;TİLER...&nbsp;</span></span></p> <p style="margin-left:0cm; margin-right:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="font-family:Calibri,&quot;sans-serif&quot;">533 milletvekilinin 330&#39;unun oyunu alarak 2000&#39;de cumhurbaşkanı se&ccedil;ildi. Sezer, toplam oy oranı; 53.39 olan DSP, MHP ve ANAP&#39;ın desteğini aldı.&nbsp;</span></span></p> <p style="margin-left:0cm; margin-right:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="font-family:Calibri,&quot;sans-serif&quot;">Burada &ccedil;ok &ouml;nemli bir detay, Sayın Bah&ccedil;eli&#39;nin Fazilet Partisi ve DYP, ile koalisyona yanaşmamasıdır. Aslında bu birliktelik ger&ccedil;ekleşmiş olsa idi; Sayın Bah&ccedil;eli&#39; ye Başbakanlık yolu a&ccedil;ılmış olacaktı. Belki de; kendi partilerinden bir tanesi de, Cumhurbaşkanlığı koltuğuna, gelebilirdi.&nbsp;</span></span></p> <p style="margin-left:0cm; margin-right:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="font-family:Calibri,&quot;sans-serif&quot;">Koalisyon ortakları,&nbsp;&nbsp;Anayasa Mahkemesi Başkanı Ahmet Necdet Sezer&rsquo;i cumhurbaşkanı adayı olarak teklif etti. Ahmet Necdet Sezer adı muhalefet partileri tarafından olumlu karşılandı. 5 lider, Meclis&rsquo;te d&uuml;zenledikleri basın toplantısında Anayasa Mahkemesi Başkanı Ahmet Necdet Sezer&rsquo;in Cumhurbaşkanı olmasını &ouml;neren teklifi birlikte imzaladılar. B&ouml;ylece &ccedil;ok partili siyasi yaşamda bir ilk ger&ccedil;ekleşti ve ilk kez Parlamento&rsquo;da grubu bulunan t&uuml;m partiler, ortak bir Cumhurbaşkanı adayı &uuml;zerinde anlaştılar.&nbsp;</span></span></p> <p style="margin-left:0cm; margin-right:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="font-family:Calibri,&quot;sans-serif&quot;">İktidar ortaklarına daha &ouml;nce g&uuml;venmediklerini a&ccedil;ıklayan FP ve DYP, beklendiği gibi ilk turda liderlerinin imzalarına rağmen; farklı adaylara y&ouml;neldiler. Muhalefet gibi iktidar milletvekilleri de Sezer dışındaki adaylara oy vererek bir anlamda liderlerine tepkilerini g&ouml;sterdiler. SAYIN YAL&Ccedil;INTAŞ, FP&#39; NİN 97 VEKİLİ OLMASINA RAĞMEN; Partisinden ancak, 61 oy alabildi. &nbsp;</span></span></p> <p style="margin-left:0cm; margin-right:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="font-family:Calibri,&quot;sans-serif&quot;">22&nbsp;&nbsp;Haziran&nbsp;&nbsp;2001&nbsp;&nbsp;&nbsp;g&uuml;n&uuml;, Anayasa Mahkemesi FP&#39;nin odak olmaktan temelli kapatılmasına karar verdi. RP&#39;nin devamı olma iddiası ise oy &ccedil;okluğu ile d&uuml;ş&uuml;r&uuml;ld&uuml;. Kararda ayrıca, eylem ve beyanlarıyla partinin kapatılmasına neden olan Nazlı Ilıcak ile &quot;S&uuml;t&uuml; bozuk 28 Şubat&quot; s&ouml;zleriyle b&uuml;y&uuml;k tepki toplayan Bekir Sobacı&#39;nın milletvekilliklerinin d&uuml;ş&uuml;r&uuml;lmesine karar verildi. Nazlı Ilıcak, Merve Safa Kavak&ccedil;ı, Bekir Sobacı, Ramazan Yenidede ve Mehmet Sılay ise 5 yıl s&uuml;reyle siyasi yasak getirildi.&nbsp;</span></span></p> <p style="margin-left:0cm; margin-right:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="font-family:Calibri,&quot;sans-serif&quot;">Kapatılan Fazilet Partisi &uuml;&ccedil;e b&ouml;l&uuml;necek ve Erbakan&#39;ın dışında, İstanbul belediye başkanlığı yapan Recep Tayip Erdoğan, Abdullah G&uuml;l, B&uuml;lent Arın&ccedil; ve Abd&uuml;l latif Şener ve arkadaşlarının başını &ccedil;ektiği grup bir parti kuracaktı. Melih G&ouml;k&ccedil;ek-Burhan &Ouml;zfatura ikilisinin de ayrı bir partiyi &ouml;rg&uuml;tleyeceği varsayılıyordu. Senaryo kısmen tuttu: kısmi transferlere de rastlandı. Tayyip Erdoğan, Abdullah G&uuml;l, Abd&uuml;l latif Şener ve arkadaşları Adalet ve Kalkınma Partisi&#39;ni AK Partiyi kurdular. &nbsp;</span></span></p> <p style="margin-left:0cm; margin-right:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="font-family:Calibri,&quot;sans-serif&quot;">&#39;&#39;Yenilik&ccedil;iler&#39;&#39; diye bilinen milletvekilleri ise &ouml;teki partilerden bazı milletvekillerinin de katılımıyla 14 Ağustos 2001 tarihinde Adalet ve Kalkınma Partisi (AK Parti) &ccedil;atısı altında bir araya geldiler. Bu partinin genel başkanlığına da Recep Tayyip Erdoğan getirildi. VEKİL SAYISI; 53 OLMUŞTU. AK Parti b&ouml;ylece, Meclise girmiş oldu.&nbsp;</span></span></p> <p style="margin-left:0cm; margin-right:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="font-family:Calibri,&quot;sans-serif&quot;">48 Vekil saadet partisi &ccedil;atısı altında kaldı.&nbsp;</span></span></p> <p style="margin-left:0cm; margin-right:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="font-family:Calibri,&quot;sans-serif&quot;">Meclisin se&ccedil;im kararı almasından sonra, 3 Kasım 2002&nbsp;yılında&nbsp;&nbsp;se&ccedil;ime gidildi.&nbsp;</span></span></p> <p style="margin-left:0cm; margin-right:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="font-family:Calibri,&quot;sans-serif&quot;">Yapılan se&ccedil;im sonrası;&nbsp; se&ccedil;im kanunu ve baraj sistemi neticesinde, Meclise iki parti girmiş oldu.&nbsp;</span></span></p> <p style="margin-left:0cm; margin-right:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="font-family:Calibri,&quot;sans-serif&quot;">Se&ccedil;im sonunda&nbsp;&nbsp;AK&nbsp;&nbsp;PARTİ;&nbsp;363 Milletvekili . CHP; 19,42 % 178 Milletvekili &ccedil;ıkarmış oldu. 9 adet bağımsız aday Meclise girdi.&nbsp;</span></span></p> <p style="margin-left:0cm; margin-right:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="font-family:Calibri,&quot;sans-serif&quot;">B&ouml;ylece bu se&ccedil;imde baraj sorunu nedeni ile Meclise giremeyen partilerin oy oranı; %46.33 idi. Mecliste gurup kuran iki partinin oy oranı ise; % 53.67 idi.&nbsp;</span></span></p> <p style="margin-left:0cm; margin-right:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="font-family:Calibri,&quot;sans-serif&quot;">AK Parti genel Başkanı RECEP&nbsp;&nbsp;TAYYİP&nbsp;&nbsp;ERDOĞAN se&ccedil;ime girememişti. Sonradan ara se&ccedil;imde Meclise girdi. Yaklaşık 4 ay Abdullah G&uuml;l Başbakan olarak g&ouml;rev yaptı.&nbsp;</span></span></p>
ÖNCEKİ YAZILARI
SİZİN DÜŞÜNCELERİNİZ?