GEÇMİŞİN GÖZDE KILIÇLARI, BUGÜNKÜ SUBAŞI HANI´NIN KUZEY GİRİŞİNDEKİ KAPININ KARŞISINA DÜŞEN YERDEKİ KILIÇÇILAR ÇARŞISI´NDA YAPILIYORDU (2)

Geçen hafta Bıçak, Bıçakcılık ve SİVAS ta BIÇAKCILIĞIN tarihi süreci ile ilgili olarak akademik yönden Dr. Doğan KAYA hocamın yazılarından istifade ettik. Ben inanıyorum ki hocamızın yazılarından faydalanmışızdır. Şuanda SİVAS BIÇAKCILIĞIN durumu nedir, kaç kişi envanterde kayıtlı bunların muhasebesinin iyi tutulması gerekmektedir, ben tutulduğuna inanıyorum. Çünkü yüzyıllar sonra KİM NEREDE NE ZAMAN yapmış sorularına cevap ararken, havanda su dövmektense, resmi kayıtlar açılır ve tarihsel süreçler iyi analiz edilir kesin doğru sonuçlara ulaşırlar. Tarih için rivayette önemli ama ASIL olan kanaatimce BELGE dir. Geçen hafta kaldığımız yerden devam edelim, BIÇAKCILIĞI birde İSMAİL USTA´dan dinleyelim;

Sivas Bıçağının Tarihçesi nedir?
Ustam bu konu hakkında bize bilgi verir misiniz?
Bir rivayete göre Sivas´ta bıçak ve kılıç üretimi  milattan öncelerine kadar dayandığı Mısır Kralı RA´nın  bıçak ve kılıçlarının burada üretildiği söylenmektedir. Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde de Sivas´ta kılıç, mızrak ve zırh üretildiği tarihi kayıtlarda da yer almaktadır. Günümüzde Subaşı Han´ının eski adı Kılıççılar Çarşısı olarak tarihe geçmiştir. Barutlu silahların yaygınlaşması ile kılıç üretimi yerini bıçak ve çakı üretimine bırakmıştır. Şu an Sivas ilinde geleneksel olarak Mutfak Bıçağı ve Sivas Çakısı üretimine devam edilmektedir.

Sivas Bıçağının yapım aşamaları nedir ustam?
Sivas bıçağının yapımında ham madde olarak kullanılan büyük ve küçükbaş hayvanlara ait boynuz, kurutularak temizlendikten sonra ocakta kor ateşte ısıtılır ve  istenilen boyutta kesilerek, mengenede düzeltilip  şekil verilir. Daha sonra bıçak için kullanılan çelik kesilir ve ilk şekli verilir. Sonra usta tarafından ocakta ısıtılır ve  örste dövülerek şekil verilir. İlk düzenlemeden sonra tırnak oyuğu açılan çelik, su verilerek sertleştirilir. Testereyle içi oyulan boynuz "elde resim yapma" dedikleri son düzenlemeden geçirildikten sonra  zımparalanır ve kabza haline getirilir. Çelik, kabzanın uç bölümünde açılan oyuğa yerleştirilip delinerek perçinlenir. Perçin başları birer pul konduktan sonra ezilerek, çarkta parlatılır .Kabza ve namlu çarkta parlatıldıktan sonra Sivas bıcağı hazır hale gelir.

Kendinize özgü bir bıçak tasarımlarınız  var mı?
Elbette kendi üretimim olan tasarımlarım mevcut. Bu tasarımları hem geleneksel hem de günümüz sanatçılarından ve anonim ürünlerden yola çıkarak yapıyorum. Ayrıca kişiye özel olarak nerede ,nasıl kullanmak istediklerini sorarak ustalığım ve tecrübelerim ile yeni ürünler ve tasarımlar ortaya çıkartıyorum. Genel olarak Polis ve Asker kardeşlerimize üretim yapıyorum. Dönem itibari ile Polis ve Jandarma özel Harekat personelleri kardeşlerimize özel olarak bıçak üretiyorum.

Mesleğinizle ilgili çırak
bulabiliyor musunuz?
Maalesef şu dönemde bu meslek için çırak bulamıyoruz. Mesleğimiz unutmaya yüz tutmuş sanatlar arasında yer almaktadır. Bu nedenle 2016 yılında Sivas genelinde İşkur ,Halk Eğitim Merkezi ve İl Kültür Müdürlüğü aracılığı ile 6 kişiye kurs verdim. Kurs verdiğim bu kişilerden 3 tanesi mesleğe adım attı ve faaliyet göstermeye başladılar. Hobi amaçlı olarak insanlar mesleğimize ilgi duysalar da maalesef mesleği yürütmek ve bundan para kazanmak amacı ile devam ettirmiyorlar. Bu nedenle bende kendi oğlum Talha Gölebatmaz  ve arkadaşımız Macit Ünver´i mesleği çok sevdiği ve becerebildikleri için yetiştirmeye devam ediyorum. Bu kişiler artık kendi tasarımlarını ve üretimlerini baştan sona yapabilecek seviyeye geldiler ve hobi olarak devam etmektedirler.

Mesleğiniz ile geçiminizi  
sağlayabiliyor musunuz?
Mesleğimiz maalesef zengin olmaya fırsat verebilecek bir meslek değil. Sadece genel olarak geçimimi sağlayabilecek bir kapasitesi mevcut. Sivas bıçağının sadece Sivas´ta üretilmemesi Denizli ve Bursa ´da Sivas bıcağı adı altında fabrikasyon kalitesiz ürünler üretilmesi ve bunların hediyelik eşya satan işletmeler de ucuz ve basit olarak tüm Türkiye de satılması bizleri gelişme açısından zorlamaktadır. Sivas´ta bile üretim yapan 22  ustanın içinde  sadece benimle birlikte 5 kişi kendi üretimini yapmaktadır. Diğer ustalar ile birlikte hediyelik eşya satan işletmeler dışarıdan getirdikleri bıçakların üzerine Sivas bıçağı damgası basarak maliyeti düşük tutup yüksek fiyatlara  satmaya çalışmaktadırlar. Bu davranış binlerce yıllık Sivas bıçağı kalitesini ülke ve dünya genelinde karalamakta ve uzun dönemde Sivas Bıçağı kalitesinin düşük görülmesi nedeni ile satışların azalmasını sağlamaktadır.

Pazar payınız nasıl?
Yukarıda da anlattığım üzere Sivas bıçağının Denizli ve Bursa da fabrikasyon üretilmesi ve ucuza mal edilmesi nedeni ile  15 yıldan bu tarafa toptan olarak Sivas Bıçağı satışı yapmıyorum. Ürettiğim ürünleri sadece kendi dükkanımda ve ülke genelinden yılda iki sefer düzenlenen  davet edildiğim fuarlarda satışını gerçekleştiriyorum. Ayrıca internet ve sosyal medyada beni tanıyan insanların paylaşımları üzerine ve gerçekten bıçağa meraklı ve ihtiyacı olan insanların araştırmaları neticesinde tüm Türkiye´den siparişler alıyorum ve kargo aracılığı ile gönderiyorum.
Bana bu fırsatı verdiğiniz için öncelikle size ve İRADE GAZETESİ ailesine teşekkür ediyorum, sanatçı ve zanaatkarın yanında olduğunuz için ayrıca sizlere şahsım ve tüm arkadaşlarım adına tekrar teşekkür ediyorum...