Herkese merhabalar bu hafta sizlerle maziye dalıyoruz. Ne demiş büyüklerimiz ‘ne varsa eskilerde var’; Türk Mutfağının hem lezzetli hem besleyici pekmez, tarhana, şalgam ve bozanın faydalarından bahsedeceğim sizlere.
PEKMEZ
Pekmezin neyden üretildiğini az çok hepimiz biliyoruz, kimilerimiz dut, kimilerimiz üzüm ve kimilerimiz keçiboynuzundan üretileni tercih ediyoruz. Günümüzde pekmez geleneksel ve modern yöntemlerle sofralarımıza gelmektedir. Pekmez bizim için besin değeri yüksek bir gıdadır.
İçeresinde karbonhidratlardan; glikoz ve fruktoz bununla birlikte kalsiyum, demir, potasyum ve magnezyum kaynağıdır. Özellikle glikoz ve fruktoz içermesiyle sporcular ve işçiler gibi enerji ihtiyacı yüksek olan kişiler için önemli bir gıdadır. Faydalarına gelirsek eğer kemik sağlının korunmasında önemli rol oynamaktadır. Bunun sebebi ise demir, selenyum, bakır ve kalsiyum minerallerini bir arada içermesidir. Pekmez sadece kemiklerimiz için değil kan basıncını düzenlenmesinde yardımcıdır.
Bir yemek kaşığı pekmezin yetişkin bir bireyin günlük demir ihtiyacının %20’sini karşıladığını biliyor muydunuz?
Demir eksikliği açısından risk altındaki kişiler özellikle; çocuklar, kadınlar ve gebelerin pekmezi sofralarından eksik etmemeleri gerekmektedir. Pekmez besleyicidir fakat şeker hastaları, insülin direnci olan ve fazla kilolu bireylerin pekmez tüketirken porsiyon ve tüketim sıklığı konusunda dikkatli olmalıdırlar.
TARHANA
Tarhana, protein, A ve B grubu vitaminleri, kalsiyum, demir, sodyum, potasyum, magnezyum, çinko, bakır minerallerinden zengin Türk Mutfağında sık tüketilen ve yöresel bir üründür. İnsan sağlığına faydaları ise içerdiği besin ögeleri sayesinde özellikle bağırsak florasını düzenleyici ve koruyucu etkiye sahiptir. Aynı zamanda düşük glisemik indeksi ve zengin posa içermesinden kaynaklı kan şekerimizi ve kolesterolümüzü dengede tutmaktadır. Bununla birlikte vücut ağırlığımızın korunmasına destek olur. Her tarhananın tuz içeriği birbirinden farklılık gösterdiği için hipertansiyonlu bireylerin tüketirken dikkatli olmalarında fayda var.
ŞALGAM
Türk mutfak kültürüne özgü kırmızı renk ve ekşi tada sahip acılı veya acısız olabilen şalgamın birçok faydası bulunmakta. Bunlar neler mi? gelin hep birlikte bakalım.
Şalgam suyu; özellikle mor havuç veya şalgam içeriği sebebiyle A vitamini, B grubu vitaminleri, C vitamini ve potasyum olmak üzere bazı minerallerin kaynağıdır. Şalgam bizim için aynı zamanda antioksidan kaynağı bir içecektir. Faydaları ise sindirim sistemimizin pH dengesini korur, bağışıklığı güçlendirir ve vücudumuzda bulunan minerallerin biyoyararlılığını arttırmaktadır. İçerisinde bulunan mor havuç sayesinde oksidatif stresi azaltır kalp-damar hastalığı ve kanser gibi hastalıklara karşı koruyucudur. Şalgam suyunu güneş ve ısıdan uzak tutmalı ve kapağı açıldıktan hemen sonra tüketilmelidir. Ayrıca içerisinde bulunan tuz sebebinden kaynaklı hipertansiyonlu bireyler tüketirken dikkatli olmalıdırlar.
BOZA
Boza, tarihi 10. Yüzyıla dayanan tahıl bazlı fermante bir içecektir. Eski zamanlarda kış aylarında ülkemizde sokak aralarında bozacılar tarafından maniler eşliğinde satılan geleneksel içeceğimizdir. Boza, tahıllardan üretildiğinden yüksek enerji ve karbonhidrat içermektedir. Tahıllar B grubu vitaminlerinden zengin olmasından kaynaklı bozada bizim için B grubu vitaminleri açısından zengin bir içecektir. Bununla birlikte fermante bir içecek olması sebebi ile bağırsak ve sindirim sistemi üzerine yararlıdır. Boza aynı zamanda bağışıklık sistemini destekler ve hastalık yapıcı kötü bakterilerin vücutta gelişmesini engeller. İçerisinde bulunan bazı mikroorganizmalardan kaynaklı probiyotik etkiye sahiptir. Buzdolabında +4C°’de 1-2 haftaya kadar saklayabilirsiniz. Aşırı tüketilmesi sonucu bazen şişkinlik, gaz, ishal gibi sindirim sorunlarına yol açabilmektedir. Enerji içeriği yüksek olmasından kaynaklı diyabetli bireyler tüketim sıklığına ve miktarına dikkat etmelerinde fayda var.
Bu hafta sizlere eski zamanlarda çok tüketilen faydaları saymakla bitmeyen yiyeceklerden bahsettim. Sizler pekmez, boza, tarhana ve şalgamı sofralarınızda ne sıklıkla yer veriyorsunuz? Gelecek hafta görüşmek dileği ile huzurla, mutlulukla ve sağlıkla kalın…
