Dostoyevski ?İnsancıklar? adlı kitabında: ?Çok tuhaftı, ağlayamadım. Ama ruhum paramparça olmuştu.? diyor. Dünyanın son bir yılında da birçoğumuz belki de böyle hissetti.
Hatırlayacağınız üzere, ilk olarak 31 Aralık ?ta Çin, Wuhan kaynaklı bilinmeyen gizemli bir solumum yolu hastalığı tespit edildiğini açıklamıştı. 11 Ocak´ta ilk ölüm Çin´de görülmüş ve daha sonrasında, süreç hızla ilerleyerek, 13 Ocak ve 24 Ocak tarihleri arasında Avrupa´da ilk vaka Fransa´da ortaya çıkmıştı. Avrupa Kıtasında ilk ölüm de yine 24 Ocak´ta Fransa´da gerçekleşmiş ve 11 Şubat´ta ise Dünya Sağlık Örgütü bu pandemiye Covid-19 adını vermişti.
Yalnız bilanço çok ağır oldu. Kısa sürede Avrupa salgının merkezi durumuna geldi. Bugün itibariyle Antarktika kıtası dahil tüm kıtalara ve 122 ülkeye hızla yayılması sonucu; -Johns Hopkins Üniversitesinin derlediği verilere göre- 17 Aralık itibariyle dünya genelinde 74,5 milyon kişiye bulaştı ve 1,6 milyonun üzerindeki kişiyi öldürdü.
Tek bir virüsün tüm sistemi nasıl alt edebileceğini hep beraber gördük. Aksiyon, korku filmi gibi bir yıl geçirdik desem asla mübalağa etmiş sayılmam. Sanırım dünyada hiç kimsenin iyi hatırlamayacağı yıllardan biri olacak. Tüm insanlığın hafızasından bu yılın kolay kolay silinemeyeceği de kesin.
Eğer yaşarsak yaşlandığımızda: ?´Biz 2020´yi geçirdik? diye hava atarız belki de kim bilir.
Sadece salgın mı küresel ve ülkesel anlamda neredeyse yaşamadığımız felaket kalmadı. Salgından, yangınlara, ekonomik dalgalanmalardan, savaşlara, doğal afetlerden, siyasi krizlere, kitlesel protestolardan sıcak çatışmalara, suikastlardan seçimlere, nice olumsuz gelişmelere sahne olan 2020 yılında her alanda bir ilke şahit olduk.
Lügatimize bu sayede çok kelimeler girdi. Covid 19, korona, pandemi, filyasyon, maske, dezenfektan, mesafe, karantina, entübe, bulaş, vaka, hijyen, semptom, pik, entube, extube, pozitif, negatif, HES, antikor, PCR testi, virüs, yeni normal, sosyal izolasyon, yeni dünya düzeni, mutant, faz, çip, Eba, uzaktan eğitim, canlı ders, zoom, online, ?.vs.
Benim ise en fazla kullandığım kelime: ?Çocuklar sesim geliyor mu? oldu.
2020´nin 2019´dan daha iyi geçmesini umut ederken, dünyayı ve ülkemizi sarsan olumsuz olaylar daha yılın ilk haftasından art arda geldi. 2020 yılı, 8 Ocak´taki İran´ın, Ukrayna Hava Yollarına ait yolcu uçağını yanlışlıkla vurması ve 176 kişi ölmesiyle başladı.
Elazığ merkezli yaşanan 6.8 büyüklüğündeki depremde 41 kişi öldü bin 607 kişi de yaralandı.
NBA yıldızı Kobe Bryant helikopter kazasında hayatını kaybetti.
Avusturalya´da aylarca devam eden ve bir türlü kontrol altına alınamayan orman yangınları oldu. Onlarca kişi öldü, 1 milyardan fazla hayvan telef oldu, milyonlarca hektarlık ormanlar küle döndü.
Van´ın Bahçeşehir ilçesinde şubat ayındaki düşen çığ sebebiyle 42 kişi hayatını kaybetti.
İzmir-İstanbul seferini yapan ve Adnan Menderes Havalimanından kalkan Pegasus Hava Yollarına ait uçak, Sabiha Gökçen Havalimanına indikten sonra pistten çıktı, 177 yolcu ve 6 mürettebattan arasından üç kişi hayatını kaybederken 179 kişi yaralandı.
Avrupa Kıtasında tarihi ayrılma gerçekleşti. İngiltere 47 yıldır üye olduğu Avrupa Birliğinden ayrıldı.
Kabe´de tavaf durduruldu.
Suriye´nin İdlib kentinde Rusya destekli Şam yönetiminin düzenlediği hava saldırısında 33 askerimiz şehit oldu.
Pakistan Uluslararası Havayollarına ait, Lahor-Karaçi seferini yapan yolcu uçağı düştü, 97 kişi hayatını kaybetti.
Abd´nin Minneapolis kentinde siyahi George Floyd, 25 Mayıs´ta bir polisin uzun süre diziyle boğazına basması sonucu nefessiz kalarak hayatını kaybetmesi sonucu sokak olayları ve protestoları başladı.
Bingöl- Karlıova açıklarında (Richter ölçeğine göre) 5.7 büyüklüğünde deprem meydana geldi.
Meksika´da 7.5 büyüklüğünde deprem gerçekleşti.
Sakarya Hendek´te havai fişek fabrikasında patlama meydana geldi. 6 işçi vefat ederken 114 işçi yaralandı.
Çanakkale Gelibolu Ilgardere mevkiinde 450 hektar orman yandı. Çanakkale Boğazı´nda ulaşım durduruldu.
Lübnan´ın başkenti Beyrut´taki Beyrut Limanı´nda büyük bir patlama oldu. 4 Ağustos´taki patlama, yaklaşık 7.750 ton iyi saklanmayan amonyum nitratın kazayla infilak etmesinin sonucuydu. Patlamada 190 kadar kişi öldü, 6.000´den fazla kişi yaralandı.
Giresun ve yedi ilçesinde sel ve heyelan felaketi meydana geldi. 11 kişi öldü.
Azerbaycan ve Ermenistan arasında dağlık Karabağ çatışmaları başladı.
Seferihisar açıklarında, Richter ölçeğine göre 6,6 büyüklüğünde deprem ve etkisiyle tsunami gerçekleşti. İzmir´in birçok ilçesinde binalarda hasar oluştu. 116 kişi hayatını kaybetti, 763 kişi yaralandı.
Doğu Afrika´da son 70 yılın en büyük çekirge istilası gerçekleşti.
Dünyanın gelmiş geçmiş en büyük futbolcusu Diego Armando Maradona 60 yaşında hayata veda etti.
Petrol fiyatlarında 1991 Körfez savaşından bu yana en sert düşüş yaşandı.
Dünya borsaları krizin eşiğine geldi.
Pandeminin gölgesinde Amerika´dan Asya´ya dünyanın dört bir yanında siyasi açıdan çok önemli gelişmeler de hız kesmedi. İran-ABD gerilimi, İdlib krizi, Doğu Akdeniz ve Libya krizi, ABD başkanlık seçimleri...
Salgının ekonomiye olumsuz etkileri dev boyutlarda oldu ve dünya genelinde çok sayıda kişinin geçim kaynağını etkiledi.
Birçok kişinin sevdiklerine veda ettiği bu yılda siyaset, edebiyat, tıp ve sanat camiasında da hayatını kaybeden birçok kişi oldu.
Cemil Taşçıoğlu, Kasım Süleymani, Rahşan Ecevit, Aytaç Yalman, Hüsnü Mübarek, Muzaffer ilhan Erdost, Şevket Kazan, Muhterem Nur, Levent Ünsal, Haydar Baş, Nur Yerlitaş, Seyfi Dursunoğlu, Emre Gönlüşen, Haldun Boysan, Bekir Coşkun, Markar Esayan, Mesut Yılmaz, Timur Selçuk, Osman Durmuş, Burhan Kuzu, Engin Nurşani, Ömer Döngeloğlu, Ahmet Kekeç ve kaybettiğimiz yüzlerce sağlık çalışanı?
Daha da yazmak istemiyorum burada yazılı olanlarla kalsın lütfen, zira bunlar yeter de artar.
2020´nin tesellileri de oldu tabii ki. Her ne kadar üzücü olayların yaşandığı bir yıl olsa da bizi mutlu edecek ve gururlandıracak birçok gelişme oldu.
Ayasofya 86 yıl aradan sonra ibadete açıldı. Güneş sisteminin en büyük iki gezegeni, 800 yıllık aradan sonra gökyüzünde buluştu.10 Kasım´da Karabağ Ateşkes Antlaşması imzalanarak Ermenistan yenilgiyi kabul etti. Karabağ´ın büyük bölümünün Azerbaycan´a teslim edilmesi kararı alındı. Avrupa Ritmik Cimnastik Şampiyonasında Milli Takımımız, 3 çember 2 labut aletinde altın madalya kazanarak Avrupa şampiyonu oldu. Fatih sondaj gemimiz, 20 Temmuz 2020 tarihinde başladığı Tuna-1 kuyusundaki sondajında 320 milyar m3 doğal gaz rezervi keşfetti.
Dünya genelinde insanlar, ırk ayrımına karşı dev gösteriler düzenledi ve gelecekte değişim için umut verdi.
İngiltere, ABD´li Pfizer ile Türk asıllı Alman bilim insanları Uğur Şahin ve eşi Özlem Türeci´nin kurucusu olduğu Biontech şirketinin geliştirdiği Covid-19 aşısının kullanımına onay verdi. DSÖ tarafından da acil kullanım onayı verilen ilk aşı oldu.
21 yıl aradan sonra Galatasaray´ın, 15 yıl aradan sonra da Beşiktaş´ın Kadıköy´de maç kazandığı yıl oldu.
Güzel olan bir şey daha varsa o da insanlar artık ellerini daha sık yıkamaya başladı.
??.
Evet, 2020 hepimizi çok zorlayan bir yıl oldu. Arşivimizde bir bahar olarak kalacak anlar pek yaşanmadı.
Hala da her gün acımız tazeleniyor. Etrafında Covid hasta/vefat görmeyen kimse kalmadı neredeyse.
Bu da bitecek ve güzel günler elbet gelecek. Karanlığa inananlar, umudun geleceğine de inanmak zorundadır.
Güzel günlerin yakın olduğu, yeniden bir arada, aynı masanın etrafında sıcak gülüşlerimizle buluştuğumuz yeni bir yılın olması temennisiyle.
